Günün Portresi
AHMET VEFİK PAŞA
03 Temmuz 1823-02 Nisan 1891
Türkçülük hareketinin ve Türk Tiyatrosunun öncülerinden
olan, Edirne ve Bursa Valisi, Paris Büyükelçisi, Vakıflar Nazırı, Adliye Nazırı
Milli Eğitim Nazırı Sadrazam olarak görev yapmış, Türk Tarihinin önemli
simalarından Ahmet Vefik Paşa bir 2 Nisan
günü, 2 Nisan 1891 tarihinde vefat etmişti..
Ahmet Vefik Paşa 3 Temmuz 1823'de İstanbul'da doğdu. 1831
yılında İstanbul'da başladığı eğitimini, hariciye memuru olan babasının görevi
nedeniyle gittiği Paris'te Saint Louis Lisesi'nde tamamladı. Paris'te bulunduğu
süre içinde mükemmel bir Fransızca'yı sahip oldu ve 1837'de yurda dönünce
tercüme odasında çalıştı. 1840'da Londra'ya elçilik kâtibi olarak gitti ve
orada da İngilizce öğrendi.
Sırbistan, İzmir, Eflak ve Boğdan'da çeşitli
görevlerde bulunduktan sonra 1842'de İstanbul'da tercüme odasında başmütercim
olarak görev yaptı ve Devlet Salnamesi (Yıllığı) hazırlayan komisyonda çalıştı.
Daha sonra Tahran'a elçi olarak atanarak Farsçayı, Fars tarihini ve kültürünü
öğrendi. Tahran'da elçi iken elçilik binasını Osmanlı Devleti toprağı olarak
ilan edip bayrak çektiren ve bunu ilk kez uygulatan da Ahmet Vefik Paşa
olmuştur.
1857'de bir süre Adliye Nazırı olarak çalıştıktan
sonra 1860'ta Paris büyükelçisi, 1861'de Bursa'da Evkaf Nazırı oldu. Halkın
şikayetleri üzerine Bursa'daki görevinden alınarak yıllarca resmi bir görev
verilmedi, bu süre içinde Türk tarih ve edebiyatına tercüme ve telif yoluyla
yeni eserler kazandırdı. 1872'de atandığı Maarif Nazırlığından 1873'de alındı.
Kısa bir süre Edirne Valiliği yaptı. 1878'de tekrar Maarif Nazırı, daha sonra
da kısa bir süre sadrazam oldu. 1879-1882 yılları arasında Bursa valisi olarak
görev yaptı, tekrar sadrazam oldu ama bu görevi de sadece 3 gün sürdü. Vefatına
kadar Rumelihisarı'ndaki evinde ilmi ve edebi çalışmalar yaptı. 2 Nisan 1891'de
İstanbul'da vefat etti Rumelihisarı mezarlığına defnedildi.
İlk Türkçe sözlüklerden biri olan Lehçe-i Osmani'yi
hazırlayan, Türk tarihinin Osmanlı ile başlamadığını gündeme getiren ve savunan
Ahmet Vefik Paşa, bazılarına göre Osmanlı Türkleri'nin ilk Türkçüsüdür.
Fezleke-i Tarih-i Osmani (Kısa Osmanlı Tarihi) ve Hikmet-i Tarih (Tarih
Felsefesi) adlı tarih eserleri vardır. Şecere-i Türki isimli eseri Çağatay
Türkçesi'nden Osmanlı Türkçesi'ne çevirmiştir.
Bursa valiliği sırasında bugün kendi adıyla anılan bir
tiyatro yaptırdı. Moliere'in 16 eserini uyarladı, Victor Hugo ve Voltaire'in
eserlerini tercüme etti.
Ahmet Vefik Paşa, tiyatroda, Tomas Fasulyacıyan
Kumpanyasına kendi tercüme ve uyarlamalarını oynattırır, bir yönetmen gibi
oyunla ilgilenir ve memurları oyunu izlemeye mecbur tutardı. Bu tür hareketleri
yüzünden çok yadırgandı.
Ahmet Vefik
Paşa'nın Eserleri
Lehçe-i Osmanî: Türkçeden Türkçeye ilk sözlük
çalışmasıdır. Kelimelerin aynı zamanda farklı ağızlardaki karşılıklarına da
yer verilmiştir. Kullanımda olan yabancı sözcükler ve yerli sözcükler ayrı
bölümler halinde derlenmiştir.
Şecere-i Türk Çevirisi: Çağatay Türkçesi ile
Ebu'I Gazi Bahadır Han tarafından kaleme alınmış olan Şecere-i Türk (Türklerin
Seceresi) adlı eseri Çağatay Türkçesinden Osmanlı Türkçesine aktarmıştır.
Müntehabat-ı Durûb-ı Emsâl: Şinasi’nin
başlattığı atasözü derleme çalışmasının daha sistematik ve kapsamlı
halidir.
Fezleke-i Tarih-i Osmanî: Bu eser, kültür ve eğitim
tarihimiz açısından oldukça önemlidir. Rüştiyelerde Osmanlı tarihi derslerinde
okutulmak üzere hazırlanmış ilk ders kitabıdır.
Lehçe-i Osmani (Türkçe Sözlük)
Fezleke-i Tarih-i Osmani (Kısa Osmanlı Tarihi)
Hikmet-i Tarih (Tarih Felsefesi)
Şecere-i Türki (Tercüme)
Moliere'in 16 eserini tercüme etmiştir.
Ayrıca çoğu Moliere’den ek çok tiyatro oyununu Türk
Kültürüne uygun bir şekilde Türkçe’ye uyarlayarak sahnelenmesini sağlamıştır…
Tarihte Bugün
2 Nisan
2 Nisan Dünya Otizm Farkındalık Günü
1453 Fatih Sultan Mehmet komutasında İstanbul kuşatması başladı.
1805 Masal yazarı H. Christian Andersen, doğdu.
1840 Fransız yazar Émile Zola, doğdu (ö. 1902)
1891 Ünlü devlet adamı ve Sadrazam Ahmet Vefik Paşa öldü.
1899 Yazar Peyami Safa doğdu
1918 Van ve Muradiye Düşman işgalinden kurtuldu.
1923 Atatürk’ün koruması Topal Osman öldürüldü
1924 ABD'li sinema oyuncusu Marlon
Brando doğdu.
1930Kadınlara, seçme ve seçilme
hakkı tanıyan Belediye Kanunuı kabul edildi.
1948 Ankara'da Opera binası, Cumhurbaşkanı İsmet
İnönü'nün katıldığı törende, Adnan Saygun'un ''Kerem ile Aslı'' operasıyla
perdelerini açtı.
1948 Yazar Sabahattin Ali, Bulgaristan sınırını geçmeye çalışırken,
kılavuzu Ali Ertekin tarafından öldürüldü.
1952 Yeşilırmak'ın taşması üzerine Amasya sular altında kaldı. 50 kadar
ev yıkıldı, binlerce hayvan da telef oldu.
1960 Kayseri'ye giden CHP Genel Başkanı İsmet İnönü'nün bulunduğu tren,
valinin emriyle durduruldu. Zorlukla yoluna devam eden İnönü, Kayseri'de 50 bin
kişi tarafından karşılandı.
1963 27 Mayıs, "Hürriyet ve
Anayasa Bayramı" ilan edildi
1967 Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay, Başkan Johnson'un davetlisi olarak
Amerika Birleşik Devletleri'ne gitti. Sunay'ın gezisinin ilk gecesinde
Washington'daki Türk Elçilik binasına bomba atıldı.
1968 İzmir'de bir köpeğe kalp nakli ameliyatı yapıldı; köpek
ameliyattan kısa bir süre sonra öldü.
1976 İlk Türk Turizm Kurultayı İstanbul'da toplandı.
1976 Doğubayazıt ve çevresindeki 4.8 büyüklüğündeki depremde 5 kişi
öldü, 80 ev yıkıldı.
1987 İstanbul'da yapılan ECO toplantısında, Türkiye, Pakistan ve İran
uzaya ortak bir haberleşme uydusu fırlatmayı kararlaştırdı.
1992 Ermenistan Kelbecer’i işgal etti
2001 İş adamı Ayhan Şahenk, vefat etti.
2001 Yasadışı İBDAC örgütünün elebaşı ''Salih Mirzabeyoğlu'' takma adlı
Salih İzzet Erdiş, ''Anayasal düzeni silah zoruyla değiştirmeye kalkışmak''
suçundan idam cezasına çarptırıldı.
Yorumlar
Yorum Gönder