29 Ocak'ın önemli olayları ve Ziya Osman Saba

 

Günün Portresi

Ziya Osman Saba

 Türk şiirinin en önemli isimlerinden, Yedi Meşalecilerin en genç isimlerinden olan Ziya Osman Saba 30 Mart 1910 günü İstanbul / Beşiktaş’ta bir yalıda dünyaya geldi.

Saba, şiirlerinde ve denemelerinde hasretle andığı çocukluk yıllarını doğduğu yalıda, büyük bir ailede, herkesin ilgi odağı olarak geçen ilk çocukluk yılları kısa sürdü; annesi o dçnemin önemli salgını olan İspanyol nezlesi nedeniyle vefat etti. Bu acının üzerine iç güvey olan babasının annesinin ölümü üzerine evden ayrılması ona başka bir büyük acıyı yaşattı.  Ve hemen sonra yatılı olarak Mektebi Sultani (Galatasaray Lisesi)ye verildi. Kendini bildiği anlardan itibaren şair olmayı hedefleyen Ziya Osman Galatasaray Lisesinde hem  iyi bir edebiyat eğitimi aldı ve hem de edebiyata duyarlı bir çevre edindi. Boş zamanlarını hep okumakla geçirdi.

İlk şiiri “Sönen Gözler’’ 19 Ocak1927’de Servet-i Fünûn’da “Ziya” imzasıyla yayımlandı. Aynı yıl Yedi Meşale grubuna katıldı. Grup  1928'de Yedi Meşale adlı ortak bir kitap çıkardılar. Bu kitapta Saba’nın beş şiiri bulunmaktaydı. Kitabın ilgi görmesiyle edebiyat dünyasının kapıları henüz lise birinci sınıf öğrencisi olan Saba’ya açıldı. Kitabın başarısı üzerine bir edebî dergi çıkarmak isteyen Yusuf Ziya Ortaç gençleri Meşale dergisi etrafında topladı. Meşale’nin ardından Varlık, Ağaç, Yücel gibi dergilerde şiirleri yayımlandı. Galatasaray Lisesi’nin son üç yılında Cahit Sıtkı Tarancı’yla sınıf ve sıra arkadaşı oldu. Bu arkadaşlık iki şairin şiir anlayışlarını çok olumlu bir yönde etkiledi.

1931’de  İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi birinci sınıfında iken psikolojik tedavi gören ancak aşık olduğu amcasının kızı ile evlendi. Geçimi için de Cumhuriyet gazetesinin muhasebe servisinde çalışmaya başladı. Hukuk Fakültesi’ni 1936’da bitirdi. Askerliğini İstanbul’da yaptı. Askerlikten sonra beş yıl Emlak Bankası’na da çalıştı.

Evli kaldığı dönemde eşinin psikolojik rahatsızlık onu karamsar ve ölümü özleyen şiirler yazmaya yöneltti.  Yakınlarının ısrarıyla 1941’de boşandı  aynı yıl babasını da  kaybetti. 1943’de  ilk şiir kitabı olan Sebil ve Güvercinler’i çıkardı. 1945'te ikinci evliliğini yaptı. Bu evlilikten sonra daha  iyimser ve mesut şiirler yazdı.

Bazı tercümeler yaptı. 1947’de Geçen Zaman isimli şiir kitabını yayımladı.  İlk hikâye kitabı Mesut İnsanlar Fotoğrafhanesi ise 1952’de çıktı.

Rezzan Hanım ile olan evliliğinden Osman ve Orhan isminde iki çocuğu oldu. 1953 ve 1954 yılarında geçirdiği iki kalp krizi sonrası ücretli olarak çalıştığı işinden ayrılmak zorunda kaldı. Arkadaşı Yaşar Nabi onu himaye etti,  Varlık dergisi sanat sayfasını hazırlama görevini, daha sonra sahibi olduğu Varlık Yayınları’nın tercüme ve tashih işlerini verdi. Saba bundan sonraki hayatını evinde bu işlerle geçirdi.

Ziya Osman Saba Kırımlı ünlü yazar Cengiz Dağcı’nın kitaplarının tashihini yaparak, kurgu olarak mükemmel olan romanları Türkçe olarak da mükemmel hale getirdi.

29 Ocak 1957’de geçirdiği üçüncü kalp krizi sonrası Kadıköy’deki evinde vefat etti. Ölümünden önce basıma hazır hale getirdiği Nefes Almak adlı şiir kitabı vefatından sonra yayımlandı.

Ziya Osman Saba küçük şeylerden mutlu olan, tevekkül sahibi bir şairdir. Behçet Necatigil ölümünün ardından Saba için yazdığı yazıda “Son yirmi beş yıllık şiirimizde ölümü, içinde küçükten beslediği için, hiç dehşete düşmeden, irkilmeden tam bir iman ve teslimiyetle, özleyerek beklemiş tek şairimizdi” diyerek, onun ölüm özlemini ve imanını veciz bir şekilde belirtir..

 Saba gerçekliğinden kuşku duyulmayan, alçak sesli, yalın, insani bir şiire ulaşmayı başarmıştır. Şiirimize evleri, odaları, ev hayatını, aileyi, gündelik hayatı, mahalleyi sokmuş, Cahit Sıtkı Tarancı’yı, sonraki kuşaktan Behçet Necatigil’i etkilemiştir.

Güzel ve farklı bir şiiri ile onu anlatmaya nokta koyalım.

                     Dilek      

Mesut olmuş görmek istedim hepinizi..

Bu bahar gününde, dertliyi, ümitsizi.

Terfi etmiş memur, sınıf geçmiş öğrenci,

Kadını, erkeği, yaşlısı, genci,

Bir bayram sevinciyle, kol kola, sokaklarda.

Su başlarında, ağaç altlarında, parklarda.

Sevgililer, baş başa, muratlarına ermiş.

Çocuklar, el ele, bir halka oluvermiş.

Görmek isterdim camlardan, odalarda oturmuş,

Radyoyu açmış, küçük sofrayı kurmuş.

Yol, meydan, dere, tepe, dağ, bayır, kır..

Vapurlar, limanlarda yola çıkmaya hazır.

Gazinolar, plajlar, sinemalar açık.

Her dilde bir şarkı, her dudakta bir ıslık.

Ne yoksul ahı, ne dul hıçkırığı, ne hasta iniltisi,

Mesut olmuş görmek isterdim hepinizi.!

Ziya Osman SABA – 1954

 29 Ocak’ın Önemli Olayları

 1870 - Şair, yazar ve devlet adamı Süleyman Nazif doğdu.

1919- Osmanlı Mesai Fırkası resmen kuruldu.

1919 -İstihzarat-ı Sulhiye (Banşı Hazırlama) Komisyonu üyeleri açıklandı. Damat Ferit, Çürüksulu Mahmut, ismet Bey (İnönü).

1920 - Maraş'ta çarpışmalar devam ediyor. 400 Ermeni esir alındı. Türklerin cephanesi bitti. Halk şehri terketmeye başladı. Erzincan'dan iki dağ topu Maraşlıların yardımına gönderildi

1920 -Amerikan Yüksek Komiseri Bristol, azınlıklar üzerindeki Türk egemenliğinin kaldırılması için bir rapor hazırladı. Bristol'a göre, ırkları meydana getiren halklar da henüz kendi kendini yönetecek durumda değil. Türkler de hem kendilerini, hem başkalarını yönetmede yeteneksiz. Türk yönetiminin herhangi bir bölgede kurulması cinayet olacak

1922- Karadeniz bölgesinde Rumlar üzerine fiilen harekete geçildi. Hareket sırasında pek çok Rum köyü basılarak 7 bin ev yıkılacak, erkeklerle birlikte kadın ve ço­cuklar da iç bölgelere nakledilecek. Meclis'te 10 Haziran'da verilecek bilgiye göre Ekim-Mayıs arası 5.000 kadar Rum öldürülecek, l .500'ü canlı, 3.000'i yaralı, 3.400 kadarı da teslim alınmak suretiyle toplam 25.600 kişi ele geçirilecektir

1922-6 Aralık'ta Roma'da öldürülen eski Başbakan Prens Sait Halim Paşa, İstanbul’da büyük bir törenle toprağa verildi.

1923 - Mustafa Kemal Paşa İzmir'de Latife Hanım'la evlendi.

1928 - Bursa Amerikan Kız Koleji, Bakanlar Kurulu kararıyla kapatıldı. Okulda Hıristiyanlık propagandası yapıldığı iddia edildi.

1931 - Menemen Olayı davasında 37 kişi idama mahkûm edildi ve karar TBMM'nin onayına sunuldu.

1932 - Sultanahmet Camii'nde sekiz hafız Türkçe Kur'an okudu.

1934 - Uluslararası bir festivale katılan ilk Türk filmi Leblebici Horhor Ağa'nın çekimi bitti. Muhsin Ertuğrul'un yönettiği, senaryosu Mümtaz Osman takma adıyla Nâzım Hikmet tarafından yazılan film, aynı yıl 2. Venedik Film Festivali'nde "Onur Diploması" ile ödüllendirildi.

1947 - İçişleri Bakanı Şükrü Sökmensüer, Türkiye'de Solcuların faaliyetlerinden bahseden bir konuşmasında, DP'nin özellikle Mareşal Çakmak 'ın faaliyetleriyle bunlar arasında bağlar olduğunu açıkladı.

1950 - İran'da deprem; yaklaşık 1500 kişi öldü.

1950 - Savaştan sonraki ilk turist kafilesi İstanbul'a geldi.

1957 – Şair Ziya Osman Saba vefat etti

1971 - Güven Partisi adını Millî Güven Partisi olarak değiştirdi.

1978 - Türkiye İşçi Köylü Partisi (TİKP) kuruldu. 12 Eylül Darbesinden sonra 16 Ekim 1981'de diğer partilerle birlikte kapatıldı

1983 -  7 Ağustos 1982 tarihinde dokuz kişinin yaşamını yitirdiği 72'sinin ise yaralandığı Esenboğa Havalimanı'nın bombalanması olayının faillerinden olan ASALA militanı Levon Ekmekçiyan idam edildi.

1988 – Dolardaki ani yükselme nedeniyle Polis Tahtakale'yi bastı ve döviz alışverişini engelledi.

1988 - Batı Trakya’da “Türk” olmadığını iddia eden Yunan Devleti’ne karşı Batı Trakyalı Türkler demokratik ve barışçı tepkilerini dile getirdi. Ama bu barışçı eylemler çok sert bir şekilde bastırıldı. O tarihten sonra 29 Ocak Batı Trakya Türkleri Milli Direniş Günü olarak kutlanmaya başladı.

1991 - İstanbul Üniversitesi Hukuk ve Siyasi Bilgiler Fakültesi eski dekanı, Anayasa hukuku ve Siyasi Bilimi öğrenim üyesi, 1961’de Kurucu Meclis üyesi Prof. Dr. Tarık Zafer Tunaya vefat etti.

1993 – MHP’den ayrılan bir grup Muhsin Yazıcıoğlu önderliğinde Büyük Birlik Partisi’ni kurdu.

2009 - Başbakan Tayyip Erdoğan İsviçre'nin Davos şehrinde düzenlenen Dünya Ekonomik Forumu'nda Filistin olayları nedeniyle İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Peres ile basın toplantısında tartıştı. Meşhur One Minute olayı.

2009 – Arkeolog ve Sanat Tarihçisi Haluk Karamağaralı vefat etti

2015 - Cumhurbaşkanlığı hizmet birimlerinin Beştepe'deki Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'ne taşınma işlemleri tamamlandı. Çankaya Köşkü girişindeki "Cumhurbaşkanlığı Forsu" kaldırıldı.

2016 - Anadolu 5. Ağır Ceza Mahkemesi, Anayasa Mahkemesinin "hak ihlali" yönünde verdiği kararın ardından yeniden görülen İstanbul'daki "askeri casusluk" davasında tüm sanıkların beraatine karar verdi.

2017 - 15 Temmuz darbe girişimi sırasında FETÖ'cü pilotların hedefi olan Polis Özel Harekat Daire Başkanlığındaki olaylara ilişkin tamamlanan fezlekede, gasbettikleri savaş uçaklarıyla 45'i özel harekat polisi 51 kişiyi şehit eden FETÖ'cü pilotlar ile "vur" emri veren komutanlar hakkında 54'er kez ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası istendi.