URFA SAVAŞÇISI ALİ SAİP URSAVAŞ ve 29 ARALIK'da MEYDANA GELEN OLAYLAR

 

Günün Portresi

Ali Saip Ursavaş

Mustafa Kemal Paşa tarafından Urfa’nın savunulması sırasında göstermiş olduğu başarıları nedeniyle, “Urfa Savaşçısı”nın kısaltması olan Ursavaş soyadı verilmiş bir Kuvayı Milliye kahramanı olan Ali Saip Bey  1885 yılında Kerkük Revandiz’de doğdu.

1908 yılında Harbiye’yi bitirdikten sonra askerlik hayatına başlayan Ali Saip bey Trablusgarp Savaşı ve I. Dünya Savaşı'na katıldı. Daha sonra Kars ve Kozan’da Jandarma Komutanı olarak görev yaptı. Kozan Müdafaa-i Hukuk Cemiyetini kurdu. 1919 yılı Aralık ayında Urfa Jandarma Tabur Komutanlığı'na atanan Ali Saip Bey 29 Aralık 1919 günü şehre gelerek göreve başladı ve Atatürk’ün emriyle  “Namık” takma adıyla Urfa'da Kuvayı Milliye teşkilatını kurarak Fransızlara direnişi başlattı. Üç bin kişilik bir Kuvayı Milliye birliği kurdu. 8-9 Şubat  1920 gecesi Fransızlara karşı taarruza geçildi. Çarpışmalar 10 Nisan'a kadar devam etti. Bu tarihte Fransızlar, birliklerinin yarısını kaybetmiş olarak Urfa'yı terk ettiler.11 Nisan’da Ali Saip Bey komutasındaki Türk Birlikleri Urfa’ya hakim oldu.

Ali Saip Bey 1920 Nisanında Birinci Meclise Urfa Milletvekili olarak seçildi. Konya İstiklâl Mahkemesi ve İsyan Bölgesi İstiklâl Mahkemesi Başkanı olarak görev yaptı. 28 Şubat 1926 tarihinde Binbaşı rütbesiyle ordudan emekli oldu. Daha sonra II. Dönem Kozan milletvekili oldu…

Şeyh Said İsyanı’nın bastırılması sonrası 6 Nisan 1925’de Diyarbakır’da İstiklal Mahkemesinin kuruldu. Bu mahkeme başkanlığına Mazhar Müfit (Kansu) Bey, üyeliklerine ise Ahmet Süreyya (Orgeevren) Bey, Avni (Doğan) Bey, Lütfi Müfit (Özdeş) Bey ve Ali Saip (Ursavaş) Bey seçildi. Şeyh Said ile ilgili yargılamalar, 26 Mayıs 1925’te başladı. Yargılamalar sonrası, 28 Haziran 1925 tarihinde mahkeme, Şeyh Said ve adamlarının yer aldığı 47 kişinin idam edilmesi karar verdi. İdam kararının uygulanması sırasında Şeyh Said’in, İstiklal Mahkemesi üyesi Ali Saip Bey’e “Saib Bey, hani ya doğru söylersem, kurtaracaktın?” diye sordu. Ali Saip Bey, buna karşılık, “bu kadar Türk kanı dökülmesine, ocakların sönmesine sebep oldun. Cezasını çekeceksin.” karşılığı verdiği iddia edilmektedir.

Sonrasında III., IV., V. ve VI. Dönem Urfa Milletvekilliği yaptı.

Ali Saip Beyin milletvekilliği sırasında başından geçen ilginç bir olayı aktarmazsak, onun ne kadar deli dolu bir kişi olduğunu anlayamayız.  1924 yılının başlarında,  Vakit  gazetesinin Ankara muhabiri olan Hüseyin Necati  (Çiller)[i] Bey, Halk Fırkası’nın grup toplantısında milletvekillerinin maaşlarına zam istediklerini özellikle Ali Saip’in “yetişmiyor, zammı çok görenler bağışlasın” sözüyle birlikte onun bir fotoğrafını gazetede yayınlatır. Birkaç gün sonra  Hüseyin Necati Bey’in  Meclis koridorlarında Kozan Milletvekili Ali Saip Ursavaş ve arkadaşları tarafından hırpalandığı haberi yayımlanır. Ali Saip Meclis kürsüsünde haberin doğru olmadığını belirterek şöyle der; “……. Efendiler, ne zamana kadar bu vaziyet devam edecek? Bu milletin, bu memleketin ve erbabı namusun şerefiyle ne zamana kadar oynanacak? Bunun sonu çıkmaz, bunun sonu anarşidir, ihtilâldir. Bunun için, erbabı namusun, erbabı şerefin namusunu muhafaza etmek için, böyle herkesin şerefiyle oynamak için ve fertlerin namusunu muhafaza etmek için en lüzumlu şey düellodur efendiler. Yahut, Heyeti Celileniz bunu muvafık görmezse buna başka bir şekil düşünelim. Bu vaziyet temadi edemez, bunun ilerisi yoktur. Şeref ile oynandı mı, bugün tokattır, yarın silâhtır. (Alkışlar)” diyerek, Meclisin şerefine söz söylenen kişilerin karşısındakinş düelloya davet edeceği bir yasa çıkmasını önerir… Yani, şeref koruma aracı olarak görecek kadar, mert, gözü kara bir kişidir Ali Saib bey..

Ülkenin kurtuluşu sırasındaki hizmetlerden ötürü Kırmızı-Yeşil şeritli İstiklâl Madalyası ile taltif edildi.

1930’lu yıllarda adı Atatürk'e karşı suikast girişimine adı karıştıysa da yapılan yargılama sonucu suçsuz olduğu anlaşıldı. 1934 yılında Soyadı Kanunu çıktığında, Mustafa Kemal Atatürk tarafından "Ursavaş" soyadı verildi. 25 Eylül 1939 tarihinde Ankara'da öldü.

Şeyh Sait’i yargılayan mahkeme heyetinde yer aldığı için son yıllarda Kürtçüler tarafından, adının okullardan, caddelerden kışlalardan kaldırılması için aleyhinde geniş çaplı bir kampanya yürütülmektedir… Bu tür kampanyalara karşı durmak her vatansever için bir borçtur..

---

[i] Hüseyin Necati Çiller, Başbakan Tansu Çiller’in babası…

29 Aralık'ta Gerçekleşen Önemli Olaylar

1861 - Türk dil bilimci ve tarihçi Necip Asım Yazıksız doğdu

1918 - İçişleri Bakanlığı, Batum Mutasarrıfına idarenin İngilizlere devredilmesini ve memurların İstanbul'a dönmesini emretti.

1918 - Vekaleten idare edilmekte olan Posta Telgraf Telefon Bakanlığı'na Cebelilübnan eski Mutasarrıfı Yusuf Franko Paşa atandı

1919 - Temsil Kurulu adına Mustafa Kemal, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti merkez kurullarına bir genelge göndererek İstanbul'a gidecek mebusların önce Ankara'ya gelmelerini istedi.

1919 - Harbiye Bakanlığı'nın teklifini görüşen Bakanlar Kurulu, Mustafa Kemal'in aldığı nişan ve madalyaların geri verilmesini, onun ordudan atılmadığını, kendi isteğiyle ayrılmış sayıldığını kararlaştırdı.

1919 - Urfa Jandarma Tabur Komutanlığı'na atanan Ali Saip (Ursavaş) şehre gelerek göreve başladı. Urfa'da Kuvayi Milliye teşkilatını kurdu.

1920 - Mustafa Kemal, Meclis'in gizli oturumunda, düzenli ordu kurmak için yapılan çalışmaları ve Ethem'le kardeşlerinin buna karşı çıkışlarını anlattı. Ethem her tarafa dağıttığı telgrafta, millet ve memleketin savaşa tahammülü kalmadığını ileri sürerek İzzet ve Salih Paşaların serbest bırakılmasını, barış görüşmelerinin çabuklaştırılmasını istedi.

1921 - İkinci İnönü Savaşı'ndan sonra Yunanlıların yaptığı tahribat Meclis'te açıklandı. Buna göre Yunan askerleri İzmit ve Adapazarı'nda 530 kişinin ırzına geçtiler. 192 kızı iğfal ettiler. 913'ü Yalova'da olmak üzere 1 194 kişi öldürdüler. Adapazarı'nda 47 milyonluk taşınır, İznik'te 25 milyonluk taşınmaz eşyayı tahrip ettiler

1941 – Tiyatro Oyuncusu, yönetmen, Milli Sahne’nin kurucusu Şadi Fikret Karagözoğlu vefat etti.

1947 - Yeni bir parti kuracağına dair söylentiler olan Hamdullah Suphi Tanrıöver CHP 'den istifa etti.

1959 - Nurcuların lideri Beciiuzzaman Saidi Nursi, dini kötüye kullanmakla suçlanarak, hakkında kovuşturma açıldı.

1967 - Kıbrıs Türk toplumu, Ada'da ayrı bir yönetim ilan etti. Dr. Fazıl Küçük Başkanlığında 10 kişilik bir kabine kuruldu.

1976 - Bursa TOFAŞ Otomobil Fabrikası'nda, Murat 131'in imalatına başlandı.

1983 - Türk Parasını Koruma Kanunu değiştirildi. Döviz alım satımı serbest bırakıldı; döviz bulundurmak artık suç değil.

1987 - Hattat ve cilt sanatçısı Emin Barın vefat etti

1989 – Türkiye’nin ilk kadın avukatı yazar Süreyya Ağaoğlu vefat etti.

1990 - 1961 yılında işletmeden kaldırılan tramvay, İstiklal Caddesi'nde çalışmaya başladı.

1992 - Kültür ve Sanat Büyük Ödülü, yazar Yaşar Kemal'e verildi.

1994 - Türk Hava Yolları'nın "Mersin" adlı uçağı, Van seferini yaparken düştü; 59 kişi öldü, 22 kişi yaralı.

1995 - Türkiye ile Yunanistan arasında Kardak krizi çıktı. Türkiye, Yunanistan'a nota vererek, Kardak kayalıklarının Türkiye'ye ait olduğunu bildirdi. Kriz, 27 Aralıkta Kardak kayalıklarına oturan bir Türk teknesinin hangi tarafça kurtarılacağı tartışmasıyla başladı. Türkiye'nin notasına karşılık, Yunanistan, 10 Ocak 1996'da kayalıkların kendisine ait olduğunu iddia etti. Karşılıklı bayrak dikilmesinden sonra Yunan sahil güvenlik botunun Türk Bayrağı'nı kayalıklardan indirerek Yunan Bayrağı çekmesi üzerine, Türk savaş gemilerinin korumasında Sualtı Taarruz Timleri, 31 Ocak gece yarısı Kardak'a bitişik bir kayalığa çıktı. ABD'nin de araya girmesiyle, Kardak'tan Yunan Bayrağı indirildi ve gemiler çekildi.