Ama yetişkin
insanlara yeni harflerle okuma yazma öğretmek amacıyla ilan edilen
seferberliğin hayata geçirileceği “Millet Mektepleri”nin 1 Ocak 1929 tarihinde
açılması ve “Millet Mektepleri”nin mimarı dönemin Milli Eğitim Bakanı Mustafa
Necati Bey’in mekteplerinin açılacağı 1 Ocak 1929 günü vefat etmesi nedeniyle,
“Günün Olayı “olarak “Millet Mektepleri”ni anlatmanın uygun olacağını düşündüm.
Yeni alfabenin
kabulünden önce 1927-1928 yılları arasında açılan 3304 halk dershanesinde tüm
çabalara rağmen 64.302 kişiye Arap harfleriyle okuma-yazma öğretilebilmişti. Bu
deneyim, Arap harfleri ile bir eğitim seferberliğinin gerçekleştirilemeyeceğini
gösterdi. 1 Kasım 1928 tarihinde harf devrimi gerçekleştikten sonra Milli
Eğitim Bakanı Mustafa Necati Bey tarafından hazırlanan “Millet Mektepleri
Talimatnamesi” 7284 sayılı Bakanlar
Kurulu kararının 24 Kasım 1928’de Resmi Gazete’de yayımlanmasıyla yürürlüğe
girdi.
Millet
Mekteplerinin kuruluş amacı talimatnamede “yeni Türk harflerinin kısa bir
zamanda ve kolay surette her ferde okuyup yazabilmek imkânını bahşeden
mahiyetinden Türk Milletini azami surette istifade ettirmek ve büyük halk
kitlelerini süratle okuryazar bir hale getirmek maksadıyla millet mektebi
teşkilatı yapılmıştır” şeklinde belirtilmişti
Talimatnameye göre
daha önce okuma yazma bilsin bilmesin 16-30 yaş arası her Türk vatandaşının
kurulacak Millet Mektepleri’nde kurs görmesi zorunlu idi.
Millet
Mekteplerinin resmi açılışı 1 Ocak 1929’da gerçekleşti. O gün, yurtta “Maarif
Bayramı” olarak kutlandı. Ne var ki Millet Mekteplerinin mimarı olan Milli Eğitim
Bakanı Mustafa Necati Bey açılış günü apandisit patlaması nedeniyle vefat etti.
Eğitim
seferberliğinin başladığı ilk yılda 20487 derslik açıldı; 1075500 kişi bu
okullara devam etti ve 597010 kişi okuma yazma öğrenerek belge aldı. Dünyadaki
ekonomik bunalım nedeniyle yeterli ödenek ayrılamaması sonucu zamanla millet
mekteplerinin etkinlikleri azaldı. Etkinlikleri
giderek azalsa da ilk 5 yıl içinde bu okullardan bitirme belgesi alanların 1,5
milyonun üzerinde olması
küçümsenemeyecek bir başarının göstergesidir.
Millet
Mekteplerinde öğrenim 1 Kasım’da başlar; haftada üç gün en az altı saat ders
yapılırdı; derslere devam zorunluluğu vardı. Hiç okuma-yazma bilmeyenler A
dershanesinde okuma yazma, dilbilgisi, basit matematik işlemleri öğrenirdi. A
dershanesini bitirenler, yaşam ve geçim için bilmesi gereken ana bilgilerin
öğretildiği B dershanesine devam edebilirdi. Bu dershanede Hesap ve Ölçüler,
Sağlık Bilgisi, Yurt Bilgisi dersleri okutulurdu; devam zorunlu değildi. Her
iki bölümün süresi de dört aydı. Kurslara katılanların okuryazarlıklarını ve
bilgilenmelerini sürdürmek öğrendiklerini unutmamalarını ve pekiştirmelerini
sağlamak için “Halk Mecmuası” adlı haftalık dergi ücretsiz dağıtılırdı.
Millet
mekteplerinde her eğitim döneminin sonunda sınav uygulanır, kazananlara bitirme
belgesi verilirdi. Başarılı olamayanlar ikinci bir kursa devam ederdi.
Sınavlarda ilk üçe girenlere Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal’in imzasını taşıyan
birer Anayasa hediye edilirdi.
Millet Mektepleri
yerine dışarıda veya evde özel ders alanların millet mekteplerinin sınavına
girerek belge almaları zorunlu idi. Aksi takdirde köy ve mahalle muhtarlıkları,
bankalar, devlet kuruluşları, belediyeler, büyük işyerlerinde görev alamazlardı.
Millet
mekteplerinde elli binin üzerinde öğretmen görev yaptı. Resmî veya özel
okulların Türkçe, tarih, coğrafya öğretmenleri, Millet Mektepleri’nin öğretim
kadrosunu oluşturuyordu. Gerekli görüldüğünde orta dereceli okul öğretmenleri
öğretmenlik veya müfettişlik ile görevlendirildi. Yüksekokul öğretmenlerine
özel izin aldıkları takdirde Millet Mekteplerinde öğretmenlik yapma imkânı
verildi. Gerekli hallerde öğretmen olmayan eğitimli kişilere de bir yeterlilik
kurulu tarafından sınava tabi tutulduktan sonra “Millet Mektebi Öğretmeni” unvanı ve belgesi
verildi. Seyyar Millet Mekteplerinde “seyyar öğretmenler” görevlendirildi. Bu
öğretmenler görevlendirildikleri yerlere kitap, kâğıt, kalem, tebeşir, portatif
kara tahta, siya mat muşamba gibi ihtiyaçları yanlarında götürürlerdi.
Mustafa Necati Bey’in kısa özgeçmişi;
Mustafa Necati Bey
1894 yılında İzmir’de doğdu. İstanbul Hukuk Fakültesini bitirdi. İzmir’in
işgali üzerine Balıkesir’e giderek milli mücadeleye katıldı. Kuvâ-yi Milliye kumandanı olarak Yunanlar ve
Ahmet Anzavur kuvvetlerine karşı yürütülen mücadelede yararlılıklar gösterdi.
Hüseyin Vasıf ve Mehmet Esat kardeşlerle ile birlikte "İzmir’e Doğru"
adlı bir gazete çıkardı. TBMM 1. Dönem Saruhan milletvekilliği sırasında önce
Sivas İstiklal Mahkemesi üyesi olarak görevlendirildi; daha sonra Kastamonu
İstiklal Mahkemesi Başkanlığı ve ardından Amasya İstiklal Mahkemesi Başkanlığı
yaptı.
Mübadele esnasında
Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, 1924 Anayasası’nın yürürlüğe konulduğu sırada
Adalet Bakanlığı, Tevhidi Tedrisat sürecinde ve Harf Devrimi esnasında Türkiye
Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığı yaptı.
Kendi eseri olan
Millet Mekteplerinin açılacağı 1 Ocak 1929 günü henüz 34 yaşında iken
apandisitin patlaması sonucu vefat etti.
Balıkesir İdman
Yurdu ve Altay Spor Kulübü’nün kurucularındandır.
1 Ocak
1865 – Daha yeni yeni
oluşmaya başlayan basını kontrol amaçlı Matbuat Nizamnamesi yayınlandı.
1893 – Behçet
Hastalığını Bulan Doktor Behçet Uz doğdu
1901- Sultanahmet
meydanındaki Alman Çeşmesinin açılışı yapıldı
1901 - Gazeteci ve
yazar Nizamettin Nazif Tepedelenlioğlu doğdu
1919 -Kars'da
"Cenubu Garbi Kafkas Hükumeti Muvakkat-ı Milliyesi" kuruldu.
1919 - Osmaniye
Fransızlar tarafından işgal edildi.
1919 - Enver ve
Cemal Paşaların ordudan çıkarıldı.
1919 - Askeri
Nigehban Cemiyeti bir bildiri yayınlayarak Ordudan İttihat ve Terakki
tarafından kurmay subayları şiddetle suçluyor. Onların yurdun başına bela
kesildiğini bildirerek İttihat ve Terakki Hükümeti'nin ordudan çıkardığı
subayların göreve döndürülmelerini istiyor. Cevat Paşa'nın bildiriye tepki olarak
orduya genelgesi: Orduda cemiyet olamaz!
1920 - Maraş'ta
yurtseverler yolları kesip Fransızlara karşı açıkça savaş ilan ettiler. Maraş
kuryesini getirmekte olan Fransız süvarileri, İslahiye İstasyonu'nda öldürüldü.
1921- Fransız
muhasarası altındaki Antep'te açlık korkunç bir durum aldı. Kadınlar sokakta
bulduktan bir beygir leşini bölüşerek evlerine götürdüler. Fransız İşgal
Komutanı Gouraud, yayımladığı bildiride halka Sevr Anlaşması'nın hükümlerini
bir kere daha hatırlatarak teslim ol çağrısı yaptı.
1921 - TBMM'nde,
subay maaşlarından kesilen yüzde 3'lük savaş vergisinin kaldırılmasını isteyen
öneri reddedildi. Aynı vergi, memurlardan da kesiliyor.
1922- Mustafa
Kemal, Cemal Paşa'yı İttihatçılardan koparmaya çalışıyor. Ona biri özel diğeri
resmi iki mektup yazdı. Özel mektupta, Enver Paşa ile ilişiği keser ve
Ankara'nın talimatlarına göre hareket ederse, kendisine yardıma devam
edeceklerini, ilerde Türkiye’de resmi görev alabileceğini, değilse adını anmaya
bile kimsenin cesaret edemeyeceğini anlattı
1922- Başkomutan
Mustafa Kemal, Musul'un kurtarılması için Revandiz'e bir kısım kuvvet
gönderilmesini Milli Savunma Bakanlığı'na emretti.
1922 - Adana ve
Havalisi Komutanı Muhittin Paşa, Tarsus'ta halkın coşkun gösterileriyle
karşılandı. Tarsus'ta Türk bayrağı çekildi. Dörtyol, Fransızlardan teslim
alınarak resmi dairelere Türk bayrağı çekildi.
1923 - Türkiye'nin
ilk futbol federasyonu olan Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakı (bugün Türkiye
Futbol Federasyonu) kuruldu.
1926 -
Uluslararası Takvim ve Saat kullanılmaya başlandı.
1929 - Film
yönetmeni Metin Erksan doğdu
1929 - Millet
Mektepleri açıldı.
1929 – Atatürk’ün
Milli Eğitim Bakanlarından Mustafa Necati vefat etti.
1929 - Anadolu
demiryolu hattı ile Haydarpaşa Limanı millileştirildi.
1932 - Karikatürist,
çizer, çizgi romancı, film yönetmeni, senarist, film yapımcısı Suat Yalaz doğdu
1934 -Merkezi
Cenevre’de olan Milletlerarası Telekomünikasyon birliği kuruldu.
1952 – EBK kuruldu
1958 - Avrupa
Ekonomik Topluluğu kuruldu.
1966 -
Jimnastikçi, Beşiktaş Jimnastik Kulübü'nün kurucularından ve 6. Başkanı Ahmet
Fetgeri Aşeni vefat etti
1969 - Sosyal
psikolog ve İstanbul Üniversitesi Deneysel Psikoloji Kürsüsü Başkanı Mümtaz
Turhan vefat etti
1981 - Yunanistan,
Avrupa Ekonomik Topluluğu üyeliğine kabul edildi.
1984 - 2925 sayılı
tarım işçileri sosyal sigortalar kanunu yürürlüğe girdi
1995 -
Diyarbakır'ın Kulp ilçesine bağlı Hamzalı köyüne saldıran PKK mensupları,
yedisi çocuk on dokuz kişiyi öldürdü. Bir PKK'lı öldürüldü.
1996 - Gümrük
Birliği anlaşması Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Anlaşma,
Türkiye ile 15 Avrupa ülkesi arasında geçerli oldu.
1998 - Avrupa
Merkez Bankası kuruldu.
1999 - Avrupa para
birimi Euro yürürlüğe girdi (Birleşik Krallık, Danimarka, İsveç ve Yunanistan
hariç).
2005 - Türk lirası'ndan
(TL) 6 sıfır atıldı. Yeni Türk Lirası (YTL) tedavüle girdi.
2009 - Avusturya,
Japonya, Meksika, Türkiye ve Uganda, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi
masasında geçici üye olarak yerlerini aldılar.
2017 -
İstanbul'da, Reina gece kulübüne saldırı yapıldı. 39 kişi hayatını kaybetti,...
2019 - Tiyatro
oyuncusu, yazar Gülriz Sururi Cezzar, vefat etti
2019 - Türkiye
Deprem Bölgeleri Yeni Haritası Yürürlüğe Girdi.
Yorumlar
Yorum Gönder