19 HAZİRAN

Günün Olayı

ÖZSOY OPERASI

Türk operasının ilk örneklerindendir.

İlk kez 19 Haziran 1934 gecesi, Münir Hayri Egeli'nin yönetiminde ve Ahmet Adnan Saygun'un orkestra şefliği altında "İstanbul Konservatuvarı" yaylı sazlar heyeti ile "Riyaseti Cumhur Bando Heyeti" tarafından iki devlet başkanının önünde Ankara Halkevi’nde sahnelenmiştir. İlk defasında üç perdelik, dramatik türde bir opera olarak bestelenip sahnelenmiştir. Atatürk ve İran Şahı Rıza Pehlevi onuruna ilk sahnelendiğinde operada, bariton Nurullah Taşkıran, soprano Nimet Vahit ve Semiha Berksoy da oynamışlardır. Türk operasının yaratılmasında önemli bir adım sayılmaktadır. Ama ne yazık ki Türk Operası denemesi Atatürk dönemindeki 2-3 örnekle sınırlı kalmış, daha sonra yenileri ilave edilememiştir.

Operada işlenen ana tema Türkiye ve İran'ın kardeş olduğunun vurgulanmasıdır. Opera senaryosunda İranlıların Şehname isimli destanı ile Türklerin Ergenekon destanından esinlenilmiştir. Hakan Feridun'un ikiz oğulları Tur (Kurt) ile İraç (Aslan) üzerine kuruludur. İkizler doğduğunda şeytanın gazabı onları birbirinden ayırır. Ayrı yollara gidip birbirlerinden uzaklaşırlar. Ama yüzyıllar sonra buluşup kardeş olduklarını anlarlar. Tıpkı "ayrı yollara giden ikizler" Türkiye ve İran gibi.

Bilindiği üzere Bozkurt Türklerin, Aslan İranlıların milli sembolüdür. Eserin sonunda, iki kardeşten Tur'un (Bozkurt’un) adı geçtiğinde, sahnedeki oyuncular, Ankara Halkevi'nin locasında operayı izlemekte olan Atatürk'ü, İraç (Aslan) sorulduğunda ise yanındaki Rıza Pehlevi'yi işaret ettiler. Bu jest karşısında çok duygulanan Rıza Pehlevi, "Kardeşim!" diyerek, Atatürk'e sarılmıştır. Ankara Halk Evi’nde sahnelenen ilk temsilin hemen ardından iki devlet başkanı Dışişleri Bakanlığına giderek orada Türk - İran dostluğunun temelini atmışlardır.

Operanın sonraki gösterimleri Atatürk'ün ölümünden çok sonra gerçekleşmiştir.

Bununla beraber 3 Şubat 1982'de Atatürk’ün 100. doğum yıl dönümü nedeniyle, tam 48 yıl sonra tekrar sahnelenmesi gündeme geldiğinde eserin bestecisi Ahmet Adnan Saygun, bu 3 perde 12 tablodan oluşan operayı, bir perdelik özet haline getirmiştir.

Özsoy Operası 1982 yılından sonra birkaç kez daha sahnelenmiştir.

.

 TARİHTE BUGÜN 19 HAZİRAN

1862 - ABD’de kölelik resmi olarak kalktı.

1868 - Mithat Paşa, Memleket Sandıkları'nı kurdu.

1910 - Dünya Babalar Günü, ilk kez ABD'de kutlandı.

1920 - Ermeniler Merdenek ve Bardız (Şenkaya) bölgesine saldırdılar. Zengibasar Ermeniler tarafından işgal edildi.

1920 - Kuvayı Milliye'nin saldırılarından yılan Fransızlar, Karadeniz Ereğlisi'ni boşaltmak zorunda kaldılar.

1922- Anadolu Ortodoksları Kongresi, Kayseri Zincirlere Ortodoks Manastırı 'nda açıldı. Kongre’de Fener Patrikhanesinin Anadolu Hristiyanlarını temsil etmediği belirtildi.

1934 – İlk Türk Operası Özsoy Operasının ilk kez sahnelenmesi

1952 - Kömür madenlerinde çalışan işçilerin askerlikten muaf tutulmalarına ilişkin yasa kabul edildi.

1953 - Sovyetler Birliği adına casusluk yapmaktan suçlu bulunan Amerikan vatandaşları Ethel ve Julius Rosenberg, New York'taki "Sing Sing" hapishanesinde idam edildiler.

1961 - Türkiye Almanya'ya işçi göndermeye başladı.

1961 - Kuveyt, Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını ilan etti.

1965 - M. B. K.'nin dört eski üyesi - Mustafa Kaplan, Fazıl Akkoyunlu, Şefik Soyuyüce ve Numan Esin ile TİP’e girmesi beklenen Münir Köseoğlu CKMP'ye katıldı

1966 - Türkiye Güreş Millî Takımı, Kanada'daki Dünya Güreş Şampiyonası'nda birinci oldu.

1968 - İstanbul'da 40 bin çocuğun, çocuk felci mikrobu taşıdığı açıklandı.

1973 -  Edebiyat tarihçisi ve halk bilimi araştırmacısı Tahir Alangu vefat etti

1977 -  İranlı sosyolog yazar Ali Şeriati öldü

1979 - Yaşanan petrol sıkıntısının ardından, İstanbul’da ‘karneyle benzin’ dağıtımına başlandı.

1981 - Eski Gümrük ve Tekel bakanlarından Tuncay Mataracı ile aynı davadan yargılanan 13 sanık, Yüce Divan tarafından tutuklandı.

1981 - TRT Kütüphanesi ve Radyo Müzesi açıldı.

1992 - İstanbul Park Otel inşaatının durdurulması ve 7 katının yıkılması kararı onaylandı.

1992 - 12 Eylül Askeri Yönetimi'nin kapattığı partilerin açılması yasalaştı.

2007 - Irak'ın başkenti Bağdat'ta bir Şii camisi yakınında düzenlenen bombalı saldırıda 78 kişi öldü 218 kişi yaralandı.