31 MAYIS

Günün Portresi

Anadolu Selçuklu Devletinin Büyük Hükümdarı

1.Alaaddin Keykubad

 

I. Gıyaseddin Keyhüsrev'in oğlu olan I. Alaeddin Keykubad 1192 yılında doğdu. İyi bir eğitim alan I. Alaeddin Keykubad Türkçe'nin yanı sıra Farsça, Rumca ve Arapça öğrendi. İslami bilimler yanında matematik ve astronomiye ilgi duydu.

Babasının ölümünden sonra sultanlığa ağabeyi I. İzzeddin Keykavus’un  getirilmesini  kabul etmeyen Alaeddin Keykubad ağabeyinin kuvvetleri ile çarpıştı ise yenildi. Malatya'daki Minşar Kalesi'ne hapsedildi. Ağabeyinin ölümü üzerine 1220 yılında Selçuklu hükümdarı oldu.

Eyyubi Hükümdarı’nın kızı Melike Adile ile evlenerek, Eyyubilerle dost oldu. Böylece Doğu'da Moğol tehlikesine karşı bir müttefik edindi. Moğol tehlikesine karşı birçok şehirde kale ve surları tamir ettirdi.  1223 yılında Akdeniz'in önemli noktalarından biri olan Alanya’yı fethetti. Burada büyük bir tersane kurdurarak deniz filosunu güçlendirdi. Alanya’nın eski Beyi Kyr Vart’ın kızı ile düğün yaptı. Tarihe Mahperi Sultan (Hunat Hatun) olarak bilinen hayır işleri ile parlayan bu eşinden oğlu II. Gıyaseddin Keyhüsrev dünyaya geldi.

Keykubad, Trabzon-Rum İmparatorluğu'nun gücünü kırmak için Sinop'ta bir donanma kurdu. Selçuklu tüccarlarının şikâyetleri üzerine Kastamonu emiri Hüsameddin Çoban'ı Karadeniz donanmasıyla Kırım Seferi'ne gönderdi. Emir Çoban önemli bir ticaret şehri olan Sugdak'ı fethetti. Çavlı Bey de Silifke'ye kadar olan Akdeniz kıyılarını fethetti. Güneyden gelen ticaret yollarını tehdit eden küçük Ermenistan krallığını cezalandırmak üzere Çavlı ve Ertokuş Beylerin komutasında bir ordu göndererek İçel'i ele geçirdi.

1225 yılında Mengücekoğullarının elindeki Erzincan'ı fethetti  Erzincan, Kemah ve Şebinkarahisar'ı topraklarına kattı. Yassı Çemen Muharebesi'nde Mengücekoğullarının hükümdarı Celaleddin’i büyük bir yenilgiye uğradı ve Erzurum’u ele geçirildi. Gürcü kuvvetleri büyük bir yenilgiye uğratıldı. Yapılan anlaşmayla Gürcistan'da bazı kaleler Anadolu Selçuklu Devleti'ne bırakıldı.

Daha sonra Kilikya Ermeni Krallığı'nı üzerine gönderdiği ordularla onları yenen Alaeddin Keykubad, ele geçirdiği bölgelere Türkmenleri yerleştirdi. Buraya yerleşen Türkmenler ileride Karamanlı Beyliği'ni kurmuştur.  Van Gölü havzasını fethetti. Ancak bu fetih Eyyubilerle arasının bozulmasına neden oldu. Eyyubilerin gönderdikleri orduyu Torosların güneyinde yenerek Harput ve Urfa'yı ele geçirdi.

I. Alaaddin Keykubad, 30 Mayıs 1237 tarihinde Suriye'yi fethetme hazırlıkları yaparken yabancı elçiler için büyük bir ziyafet verdi. Bu ziyafette zehirlenerek ölen (öldürülen?) Keykubad, 45 yaşında 31 Mayıs 1237 tarihinde Kayseri'de vefat etti. Cenazesi Konya'ya getirilerek kendisinin yaptırdığı caminin yanındaki türbeye defnedildi.

Saltanatı müddetince Anadolu’da geniş çapta imar hareketlerinde bulundu. Yaptırdığı kervansaray, kale ve sarayların kalıntıları Anadolu’nun çeşitli yerlerinde hala bulunmaktadır. Sultan Alâeddîn Keykubad devri eserleri arasında inşa tarihi tam olarak bilinmeyen iki saraydan biri Kayseri yolu üzerinde bulunan Keykubadiye Sarayı ile Konya-Beyşehir yolu üzerindeki Kubadabad Sarayı’dır.. Niğde'deki Aladdin Cami’yi de o yaptırmıştır. Ayrıca eşi Hunat Hatun da Kayseri’deki Hunat Külliyesi dışında  Tokat, Amasya, Yozgat, Sivas’a pek çok eser kazandırmıştır. Mahperi (Hunat) Hatun’un  hayatı Fransız asıllı yazar Gisèle tarafından kaleme alınan Mahperi Hatun ve Amerikalı yazar Katherine Branning'in kaleme aldığı Ay Sultan adlı romanlara da konu edilmiştir.

 Alaeddin Keykubad, büyük bir siyasetçi ve asker olduğu kadar da ilim adamıydı. Âlimleri sarayında toplar, onları korurdu. Necmeddîn Dâye, Ahmed bin Mahmudi Tûsî el-Kâniî, Ahi Evren gibi dönemin pek çok önemli siması onun saltanatının ve kişiliğinin özellikleri nedeniyle yaşamak için Anadolu’yu tercih etmişlerdi. Yine Bahaeddin Veled ve sultanın döneminde ve çevresinde yetişen oğlu Mevlânâ Celaleddin-i Rumi ve yine onun döneminde yetişen Sadreddin Konevî Anadolu kültür hayatında büyük öneme kavuşmuşlardır.

Alaeddin Keykubad mızrak, ok, satranç gibi oyunlardan hoşlanırdı. Müzik, resim, oymacılık, marangozluk sanatlarında ustaydı.

I. Alaeddin Keykubad'ı, Türkmenler "Uluğ Sultan" ve devrin kaynak yazarı İbn Bibi de, "Uluğ Keykubâd" ad ve unvanı ile anmışlardır.

TARİHTE BUGÜN - 31 MAYIS

1237 - Anadolu Selçuklu Devleti Sultanı I. Alaeddin Keykubad vefat etti,

1807 – Osmanlı Tarihinde bir ilk gerçekleşti, 2 gün önce tahta çıkan Padişah IV. Mustafa ile Yeniçeriler anlaşma imzaladı. Kabakçı Mustafa İsyanına katılanlara ceza verilmeyeceğine dair anlaşmayı padişah imzaladı

1918 – Bağımsızlığını ilan eden Ermenistan’la Osmanlı İmparatorluğu arasında barış ve dostluk anlaşması imzalandı.

1920 – Tayfur Sökmen Mustafa Kemal Paşa’ya bir telgraf çekerek Antakya, İskenderun ve yöresinin Mîsâk-ı Millî’ye dahil olup olmadığını sordu. 

1920 - Birinci Düzce ayaklanması bastırıldı.

1920 – İngiliz Başbakanı L.George İngiltere’de bulunan Sovyet Heyetine Türk Milliyetçilerine destek vermemelerini istedi…

1920 – Anadolu Olağanüstü Müfettişi Zeki Paşa Alemdar Gazetesine verdiği demeçte anlaşma şartlarının çok ağır olduğunu, bu nedenle geleceği düşünüp,  Anadolu’daki isyanı bastırmak için ağırdan almanın uygun olacağını söyledi

1921- İngiltere General Harrington’un Türklerin savaşı kazanacağı ve İngiltere’nin İstanbul’dan çıkmak zorunda kalacağına ilişkin raporu görüşüldü. Dışişleri Bakanı Corzon ve Sömürgeler Bajanı Churciill bunun İngiltere için felaket olacağını söylediler.

1921- İngiltere Dışıileri Bakanlığı İngiliz Başsavcılığına yazı yazarak Malta’da Sürgünde olanlardan Ermeni katliamından sorumlu olduğu düşünülen 42 kişi hakkında bir belge bulmanın mümkün olmadığı ancak bunları yargılamanın siyasi olarak zorunlu olduğu belirtildi

1933 - İstanbul Darülfünunu'nun kapatılıp yerine  bir üniversitenin kurulmasına ilişkin kanun kabul edildi.

1946 - Varto ve Hınıs'ta 5,7 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi: 839 kişi öldü, 1991 ev yıkıldı.

1946 – Tek dereceli seçim kanunu DP milletvekillerinin itirazlarına rağmen kabul edildi.

1957 - Atatürk Üniversitesi kanunu kabul edildi.

1960 - Türk Ordu Millî Futbol Takımı, ikinci defa Dünya Şampiyonu oldu.

1962 – 12 Milletvekili ve Senetör AP’den istifa etti..

1971 - THKO gerillaları; Sinan Cemgil, Kadir Manga ve Alparslan Özdoğan, Kahramanmaraş’ın Nurhak Dağları'nda güvenlik güçleri ile girdikleri çatışma sonucu öldürüldü.

1983 - Millî Güvenlik Konseyi, 79 sayılı bildirisiyle Büyük Türkiye Partisi'ni kapattı.

1999 - PKK lideri Abdullah Öcalan'ın yargılanmasına İmralı Adası'nda başlandı.

2002 - 2002 FIFA Dünya Kupası, Güney Kore ve Japonya'da başladı.

2004 - MİT Başkanlarından emekli General Mehmet Fuat Doğu vefat etti

2010 - İsrail ordusu, Türkiye'den hareket eden İHH (İnsani Yardım Vakfı)'nın 9 insani yardım gemisine baskın operasyonu düzenledi. İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, operasyonu desteklediğini açıkladı.

2015 -  Türk sanat müziği şarkıcısı Behiye Aksoy vefat etti

2017 - 23. Jandarma Sınır Tümen Komutanı Tümgeneral Aydoğan Aydın Şehit oldu