YUSUF AKÇURA ve 11 Martta Meydana Gelen Önemli Olaylar

 

Günün Portresi

Yusuf Akçura

Türk Ocağı ve Türk Yurdu Dergisinin kurucularından, Siyasi Tarih Profesörü, Kars Milletvekili, TTK Başkanı,  Atatürk’ün yakın çalışma arkadaşı, kültür ve siyaset danışmanı, Yusuf Akçura; 2 Aralık 1876  günü  Kazan’ın Simbir kentinde doğdu. Babası çuha fabrikası sahibi Hasan Bey, annesi Bibi Kamer Banu Hanımdı. 1878 yılında babasını kaybedince 1883 yılında İstanbul'a göç ettiler.

Kuleli Askeri Lisesi'nde öğrenim gördükten sonra 1895 yılında Harp Okulu'na girdi. Harbiye yıllarında Necip Asım Yazıksız, Veled Çelebi ve Bursalı Tahir Bey'in yazıları ile İsmail Gaspıralı'nın Bahçesaray'da yayımlanan ve bir ara İstanbul'da da dağıtılan Tercüman Gazetesi onda Türkçülük fikrinin oluşmasına neden oldu.

Okulun 2. sınıfında iken Türkçülük hareketlerine katılmaktan dolayı 45 gün ceza aldı. Harbiye’yi bitirip Kurmay Sınıfına ayrıldıktan sonra askeri mahkeme tarafından müebbet olarak Fizan'a sürgün edildi ve askerlikten uzaklaştırıldı. 1899 yılında Trablusgarp'a ulaştı. İttihat ve Terakki Partisi'nin girişimleri sonucu bir süre sonra şehir içinde serbest dolaşma izni aldı aynı yıl kendisi gibi sürgün olan Ahmet Ferit (Tek) Bey ile Fransa'ya kaçtı. Paris'te üç yıl Paris Siyasi Bilgiler Okulu'na devam etti. Türkçülük fikirleri yaşamının bu döneminde olgunlaştı. Okulda, Albert Sorel gibi ulus öğretisinin üzerinde ısrarla duran profesörlerden ders aldı. "Osmanlı Devleti Kurumlarının Tarihi Üstüne Bir Deneme" adlı tezini vererek okuldan, üçüncülükle mezun oldu.

İstanbul'a dönmesi yasak olduğu için 1903 yılında Kazan'a gitti. Tarih, Coğrafya ve Türk Edebiyatı öğretmenliği yaptı. İttihat Terakki’nin yayın organı Şura-yı Ümmet ve Meşveret gazetelerinde isimsiz yazıları yayımlandı. Kazan’da iken yazdığı ve onu Türk siyasal hayatında meşhur eden Üç Tarz-ı Siyâset isimli dizi makalesi 1904 yılında Mısır (Kahire)’da yayımlanan “Türk” adlı gazetede çıktı.

Kazan’da Türkçülük fikrini yaymak üzere "Kazan Muhbiri" adlı bir gazete çıkardı. Gaspıralı İsmail Bey, Alimerdan Bey, Abdürreşit Kadı İbrahimof gibi Türkçülerle birlikte 1905 yılında "Rusya Müslümanları İttifakı" adında bir parti kurdu. Kuzey Türkleri bu parti sayesinde ilk kez Rus meclisi Duma'ya temsilci gönderdi.

II. Meşrutiyet'in ilan edilince 1908 yılında Kazan’dan İstanbul'a geldi. İstanbul'a geldikten sonra Darülfünun'da ve Mülkiye Mektebi'nde tarih dersleri verdi. Bütün ısrarlara rağmen İttihat ve Terakki Partisi'ne girmedi. 25 Aralık 1908 tarihinde İstanbul’da, Ahmet Mithat, Emrullah Efendi, Necip Asım, Bursalı Fuat Raif, Feylesof Rıza Teyfik ve Ahmet Ferit ile birlikte Türk Derneği'nin kurucuları arasında yer aldı. Türk milliyetçilik esasına dayalı ilk dernek olan Türk Derneği'nin ömrü kısa oldu, yerine 18 Ağustos 1911 tarihinde Türk Yurdu Derneği kuruldu. Mehmet Emin, Ahmet Hikmet, Ağaoğlu Ahmet, Hüseyinzade Ali Bey, Akil Muhtar ile birlikte kurucular arasında yer aldı ve derneğin yayın organı olan Türk Yurdu Dergisi'ni 17 yıl boyunca idare etti. 1912 yılında kurulan Türk Ocağı’nın kuruluşunda da etkin rol aldı.

Rusya'daki Türklerin haklarını korumak için 1916 yılında Rusya Mahkûmu Müslüman Türk-Tatarların Hukukunu Müdafaa Cemiyeti'ni kurdu. Bu konuda çeşitli konferanslar verdi. 1918 yılında Rusya’daki Türk esirleri kurtarmak için Hilâl-i Ahmer Cemiyeti (Kızılay) temsilcisi olarak Rusya'ya gitti ve bir yıl kaldı.

1919 yılında yurda döndüğünde arkadaşı Ahmet Ferit'in kurduğu siyasi bir parti olan Millî Türk Fırkası'na katıldı. Aynı yılın sonunda İngilizler tarafından tutuklandı. 1920 yılında hapisten çıkınca Ahmet Ferit Bey'in eşi Müfide Ferit'in kız kardeşi Selma Hanım ile evlendi ve Millî Mücadele'ye katılmak üzere Anadolu’ya geçti. Hariciye Vekâleti'nde Genel Müdür olarak görev yaptı. 1923 yılında İstanbul mebusu seçilerek meclise girdi.

Cumhuriyetin İlanından sonra Atatürk’ün en yakınındakilerden birisi oldu. 1925 yılında Ankara Hukuk Mektebi'nde siyasi tarih dersleri vermeye başladı. Mustafa Kemal'in kültür ve siyaset danışmanı olarak çalıştı. 1931 yılında Mustafa Kemal tarafından Türk Tarih Kurumu'nun kuruluşunda görevlendirildi ve ertesi yıl kurumun başına getirildi. Birinci Türk Tarih Kongresi'ni yönetti.1933 yılındaki üniversite reformundan sonra İstanbul Üniversitesi'nde siyasi tarih profesörü oldu. Kars milletvekili iken 11 Mart 1935 tarihinde geçirdiği kalp krizi sonucunda İstanbul'da öldü. Edirnekapı Şehitliği’ne defnedildi.

Türkçülük akımının manifestosu olarak kabul edilen 32 sayfalık Üç Tarz-ı Siyâset makalesinde Akçura, Osmanlı İmparatorluğu'nun tekrar toparlanabilmesi için üç ana görüşün bulunduğunu  ve bunlar arasında en uygununun Türkçülük doktrini olduğunu vurguladı. Türkçülük hakkındaki fikirleri, gençliğinde Rusya Türkleri arasında yaşarken daha duygusal iken  Paris’teki Siyasal Bilgiler eğitimi sırasında bu görüşlerini  olgunlaştırarak, bilimsel temellere oturttu.  Osmanlılık fikrinin sağlam dayanaktan mahrum bulunduğu, halk içindeki çeşitli ırk ve topluluklarla uzlaşma imkânı olmadığı, Türk milliyetçiliği dışında hiçbir kurtarıcı fikir bulunmadığını savundu.  Doktriner Türkçülüğün en önemli düşünürlerinden birisiydi.  Cumhuriyetin fikri temellerinin oluşmasında en büyük payı olan aydınlardan birisiydi.

11 Martta Meydana Gelen Olaylar

1870 – Osmanlı Topraklarında Bağımsız Ortodoks kilisesi kuruldu

1884 – Türk Hikâyeciliğinin dev ismi Ömer Seyfettin doğdu.

1886 - Türk Kurtuluş Savaşı komutanlarından ve Genelkurmay Başkanlarından Kazım Orbay doğdu.

1905- Atatürk’ün Sam’da staj yapmakta olduğu süvari alayıyla beraber Dürzî harekâtını bastırmak üzere Havran’a gidisi

1914 - Osmanlı'nın ilk pilotlarından Tayyareci Nuri Bey şehit oldu.

1914- Atatürk’e, Fransız Hükûmeti tarafından Sövalye Rütbesi’nden “Légion d’honneur” nisanı verildi.

1916 - Atatürk’ün, Karargâhı Diyarbakır’a nakledilen 16. Kolordu Komutanlığına atandı.

1917 - İngilizler, Bağdat'ı ele geçirdiler.

1918 - Bingöl'ün Karlıova, Erzurum'un Ilıca ve Rize'nin Fındıklı ilçelerinden Rus ve  Ermenistan Askerleri çekildi.

1919- Padişah'ın İngiliz Yüksek Komiseri ile görüşmek istediği İngiltere'ye bildirildi. Yüksek Komiser Vekili Webb, tutukluların İngilizler tarafından yargılanması isteğinde diretilmemesini önerdi: Yeni hükümet, övünülecek bir çabayla yeniden tutuklamalara başladı. İtaatli bir ata fazla antrenman yaptırıyoruz. Daha fazla adam tutuklarsak bu hükümet istifa eder. Daha iyisini de bulamayız. Başbakan her bir valiye bir İngiliz danışman atamak istiyor. Bizi mahcup ediyorlar.

1919- İzmir Valiliği'ne Tevfik Paşa hükümeti'nde Evkaf Bakanlığı yapmış olan (Kambur) İzzet Bey atandı. İzzet Bey, İzmir'in işgalinden sonra da bu görevinde kalacaktır.

1919- Türkocağı, yaptığı olağanüstü bir toplantıda İtilaf Devletleri'ne bir muhtıra verilmesini kararlaştırdı. Toplantıda Türkiye'nin toprak bütünlüğü savunuldu.

1920- Mustafa Kemal, Ermenilerin ve düşmanların Maraş'ta binlerce Ermeni'nin öldürüldüğünü yayarak propaganda yapmak isteyişlerine karşılık her tarafta Mevlit ve hatim okunmasını, durumun Ankara'ya ve İstanbul basınıyla Mebuslar Meclisi'ne bildirilmesini istedi

1921- Dışişleri Bakanı Bekir Sami Bey Londra Konferansı sırasında İngiliz ve Fransızlarla ayrı ayrı  sınır tesbiti, esir mübadelesi vb konularda ikili anlaşmalar imzaladı. TBMM bu anlaşmaları reddedecektir.

1921- Türk Ordusu Batum’u aldı

1921- İtilaf Devletleri, Londra Konferansı'nda yarın Türk ve Yunan delegelerine önerecekleri Sevr Anlaşması'nda değişiklik yapan esasları saptadılar. Buna göre, Türklerin İstanbul'dan çıkarılacağı tehdidi anlaşmadan silinecek, İstanbul boşaltılacak, Türkiye'de kurulacak mali kontrol komitesine Türkiye delegesi de alınacak, İzmir Türk egemenliğinde kalacak ama şehirde bir Yunan garnizonu bulundurulacak, Türkiye Yunanistan'ın bağımsızlığını tanıyacak. Türkiye’nin silahlı kuvvetlerinin mevcudu 75.ooo'e çıkarılacak (bu sayı anlaşmada 50. 700 idi), Türkiye bu anlaşmayı onaylarsa Milletler Cemiyeti'ne alınacak.

1922- Cemal Paşa Paris'ten, Yusuf Kemal eliyle Mustafa Kemal'e gönderdiği mektupta Mustafa Kemal'e bağlı olarak çalışacağını bildirdi

1926- Türkiye ile Sovyetler Birliği arasında ticaret antlaşması imzalandı.

1937 – Fikir ve Siyaset Adamı Yusuf Akçura öldü

1928 - İzmir'de Bucaspor kulübü kuruldu.

1941 - Birleşik Krallık'ın Sofya Elçisi Rendell'a, İstanbul Pera Palas Oteli'nde suikast girişiminde bulunuldu. Olayda dört kişi öldü, Rendell kurtuldu.

1947 - Türkiye, Dünya Bankası ve Uluslararası Para Fonu'na (IMF) katıldı.

1954 - Devlet Malzeme Ofisi kuruldu.

1958 - Türkiye, "Mısır, Suriye ve Yemen" devletlerinin oluşturduğu Birleşik Arap Cumhuriyeti'ni tanıdı.

1967 - Gazeteci ve yazar Yusuf Ziya Ortaç vefat etti

1970 - Saddam Hüseyin ve Mustafa Barzani arasında yapılan anlaşma sonucunda, Irak Kürdistan Özerk Bölgesi kuruldu.

1975 - Türkiye ile Sovyetler Birli¤i arasında 180 milyon dolarlık ticaret protokolü imzalandı.

1988 - Montajının tamamı Türkiye'de yapılan ilk F-16, Hava Kuvvetleri Komutanlığı'na teslim edildi.

1990- Tuvaca, Rusya’daki Özerk Türk Cumhuriyeti olan Tuva Cumhuriyeti’nin devlet dili olarak kabul edildi. Bunun sonunda Rus azınlığı, Rusya Federasyonu’nun başka yerlerine göç etti.

1997 - Amasya'da el yazması Kur'an'ın çalınması olayıyla ilgili yargılanan Eski manken, Kıbrıslı İşadamı Asil Nadir’in eski eşi Ayşegül Tecimer, gıyabında 4.5 yıla mahkûm edildi. Tecimer'in ABD'ye kaçtığı öğrenildi.

2003 - Uluslararası Ceza Mahkemesi görevine başladı.

2003 – Recep Tayyip Erdoğan ara seöimlerde milletvekili seçilince Abdullah Gül Başbakanlıktan istifa etti. A.Necdet Sezer hükümet kurma görevini Erdoğan’a verdi.

2010 – Karikatürist Turhan Selçuk öldü

2020 - Dünya Sağlık Örgütü COVID-19 salgınını pandemi ilan etti. Aynı gün Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Türkiye'de ilk COVID-19 vakasının görüldüğünü açıkladı.