5 MAYIS

Günün Konusu

Atatürk’ü Hedef Alan Suikastler

95 yıl önce bugün, Atatürk’e suikast düzenleyen Manok Manukyan idam edilmişti… Bu nedenle bugün “Günün konusu” olarak Atatürk’e düzenlenen suikastları seçtim. İlginç ve çok az bildiğimiz bir konu… Konuya en vakıf olanlar bile sonu idamla sonuçlanan; İzmir Suikastı, Mustafa Sagir ve Manok Manokyan’ın teşebbüsleri dışında çok fazla söyleyecek kelam bulamazlar…  Oysa Atatürk’e yönelik ciddi suikast teşebbüslerinin sayısı çok fazladır… Hatta Araştırmacı Yazar Ali Kuzu “Atatürk’e 41 Suikast” adlı kitabında Atatürk’e yönelik 41 suikast girişimi olduğunu ortaya koyar…

Millî Mücadele yıllarından -hatta daha I. Dünya Savaşı yıllarından- başlamak üzere ölümüne kadar Mustafa Kemal Atatürk’e karşı, birçok suikast girişimi olmuştur.

Daha Milli Mücadele’nin başında Atatürk’e 9. Ordu Müfettişi olarak geldiği Samsun’da iki suikast teşebbüsü olur… İngiliz istihbaratı Millî Mücadele’nin önünü kesebilmek için etkili bir yöntem olarak gördükleri suikastlara defalarca başvurarak, başta Mustafa Kemal olmak üzere Millî Mücadele’nin önde gelen liderlerini yok etmeye çalışır… Bunlardan en bilineni Mustafa Sagir olayıdır.  Elazığ Valisi Ali Galip Bey'in yanı sıra Malatya Mutasarrıfı Halil Bey, İngiliz istihbarat Binbaşısı Covbertin Noel ve Kürt Teali Cemiyeti'nin kurucularından bazı Kürt aşiret reislerinin oğullarının katıldığı suikast girişimi de Milli Mücadele Öncesi suikast girişimlerinden en planlılarından birisidir... İzmir Suikastı Sonucu İdam edilen Lazistan Mebusu Ziya Hurşit, İzmir’den önce Ankara ve Bursa’da da Atatürk’e karşı suikast girişiminde bulunmuştu…

Yunanistan’daki Ermeni komitacıları tarafından1924 yılında Mustafa Kemal Paşa’ya karşı bir başka suikast palanı yapıldı. “Manok Manukyan Çetesi” diye bilinen ve üç kişiden meydana gelen bu çete, Mustafa Kemal Paşa’yı öldürmek maksadıyla Anadolu’ya geçtiler. Selanik üzerin den İstanbul’a gelen Manokyan, 20 Ekim 1924’te Eskişehir’de polis tarafından yakalandı. Yapılan sorgusunda her şeyi itiraf eden Manukyan, Mahkeme tarafından 5 Mayıs 1925 tarihindeki idam cezasına çarptırıldı ve idam cezası 6 Mayıs 1925 günü Ankara’da infaz edildi…

Ciltler dolusu kitap yazılabilecek –zaten yazılmıştır. Yalnızca İzmir Suikastı ile ilgili onlarca kitap yazılmıştır- bir konu hakkında, sütunun elverdiği ölçüde özet bilgi vererek, konuya ilgi çekmeye çalıştım…

TARİHTE BUGÜN

05/05/1821				Fransa İmparatoru Napoleon Bonaparte öldü
05/05/1920				Mehmet Akif (Ersoy), Milli Mücadeleye katıldığı için İstanbul Hükümetince Dar-ül Hükümet-ül İslamiye Başkatipliği ve üyeliğinden azledildi.
05/05/1925				Atatürk, Uzmanların burada ot bile bitmez dediği yerde Atatürk Orman Çiftliğini kurma çalışmalarını başlattı…
05/05/1925				Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşa'ya suikast girişimi gerekçesiyle ölüm cezasına çarptırılan Manok Manukyan idam edildi.
05/05/1930				Hindistan'da Mahatma Gandhi tutuklandı. Gandhi Nisan ayında, hükümetin tuz üretimi tekeline karşı 300 mil yürümüştü. .
05/05/1937				Azerbaycan Türkü Büyük Şair Ahmet Cevat vefat etti
05/05/1947				Avrupa Konseyi kuruldu
05/05/1952				Kibrit tekeli kalktı.
05/05/1961				Amerika Birleşik Devletleri uzaya insan gönderdi; Alan Shepard uzayda 15 dakika kaldı.
05/05/1982				Türkiye'nin Boston Fahri Başkonsolosu Orhan Gündüz ASALA tarafından yapılan silahlı saldırıda öldürüldü…
05/05/1990				İlk özel televizyon kanalı olan Star 1 televizyonu programlı yayına başladı.
05/05/1990				Avrupa Serbest Güreş Şampiyonası'nda Metin Kaplan ve Ali Kayalı altın madalya kazandı.
05/05/1994				Naim Süleymanoğlu Avrupa Halter Şampiyonası'nda 64 kiloda dünya rekoru kırdı; 3 altın madalya aldı.
05/05/2000				Ahmet Necdet Sezer, üçüncü turda 330 oy alarak cumhurbaşkanı seçildi.
05/05/2006				Ünlü yönetmen Atıf Yılmaz Batıbeki öldü
05/05/2007				Kenya havayollarına ait Boeing 737-800 tipi yolcu uçağı düştü: 115 kişi öldü.