20 MAYIS

Günün Olayı

GENÇ OSMAN’IN KATLEDİLMESİ

20 Mayıs 1622

1604 yılında İstanbul’da doğan Genç Osman, I. Ahmet’in oğludur.  Şehzadeliğinde tahsili ihmal edilmiş olan 1. Ahmet, geceleri gündüze katarak kendini yetiştirmişti. Bu nedenle oğullarını çok iyi yetiştirmek istemişti. Dört yaşında okuma yazmayı öğrenen Genç Osman tahta oturduğu on dört yaşında Farsça, Arapça, Latince, Yunanca ve İtalyanca’yı tercüme yapacak derecede hakimdi. Bir hükümdara yeter derecede ansiklopedik bilgi sahibiydi… Naima ve peçevi tarihlerinde güzelliğinden, atletik yapısından övgüyle bahsedilir… Naima ondan, “Pâdişâhı âlem-ârâ” yani “dünyanın süsü olan padişah” diye bahsetmiştir. Sultan II. Osman Han, güneş yüzlü, heybetli, yüksek himmet sahibi bahadır bir padişah idi.  Çok iyi kılıç kullanırdı. İyi bir kemankeş idi, sekiz on oku aynı noktaya atabilirdi. Ata çılgın gibi düşkün iyi bir binici idi…

İsmail Hami Danişmend İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisinde, Genç Osman’ın tahta otururken hedefindeki projeleri şu şekilde sıralar;

-Artık iyice bozulmaya başlayan ve her geçen gün devletin başına iş açan Yeniçeri ve Sipahi ocaklarını ortadan kaldırarak, bunların yerine Anadolu, Suriye ve Mısır Türklerinden oluşan yeni bir ordu kurmak.

-Dönme ve devşirmelerle dolmuş devlet mekanizması temizlemek, yerlerine Türk milletinden kişiler getirmek.

-Osmanlı İmparatorluğu'nun başkentini İstanbul'dan Anadolu'ya, muhtemelen bir Türk şehri olan Bursa'ya taşımak.

- Artık yozlaşmaya başlamış İlmiye Sınıfı'nın ekonomik ve siyasi güçlerini kırıp devlet üzerindeki etkilerini yok etmek.

-Saray geleneklerini değiştirerek artık padişah ve yakınlarının devşirmelerle evlilik yapması yerine Türk ailelerinden kız almasını sağlamak.

-Giysilerde değişiklikler yaparak eski gösterişli kavuk ve kaftanlar yerine daha yalın giysilerin giyilmesini sağlamak.

Bu hedefleri de bir bir hayata geçirmeye başladı. Padişahların ihtişamını terk etti.  Başka padişahların tebdil gezerken taşıdıkları kılık ve kıyafet onun mutat giyim kuşamı oldu. Alelâde eğer vurulmuş atlara bindi.

Fatih döneminden beri padişahlar hür kadınlar yerine cariyeler ile evlene gelmişlerdi. Sultan II. Osman haremde bir sürü cariye ve odalık  bulunmasını kabul edemiyordu. Bu nedenle cariyeler ile birlikte olmayı da onlarla evlenmeyi de kabul etmedi, başta annesi olmak üzere tüm saray bürokrasisinin direncine rağmen, Şeyhülislam Esad Efendinin kızı ile evlendi.

O dönemde İngiltere’nin İstanbul büyükelçisi olan Thomas Roe, genç padişahı şu cümlelerle anlatmaktadır: “Osman mağrur, yüksek ruhlu ve cesurdu. Hristiyanların can düşmanlarından biriydi. Atalarının seferlerine imrenmekte , büyük işler planlamakta ve namını hepsinin üzerine çıkarmak için gayret sarf etmekte idi.”

Osmanlı Devletine, padişahın merkezi mutlak otoritesini yeniden hakim kılmak istiyordu. Merkez ve taşra ordusunu reorganize etme çalışmalarını başlatmıştı. Kapıkulu harcamalarında savurganlığı önleyici tedbirler almaktaydı. O tarihe kadar hiçbir Osmanlı Padişahı hacca gitmemişti. Ama o hacca gitmeye karar verdi. Hac dönüşü Anadolu halkından bir ordu kurarak, mevcut askeri yapıyı değiştirecekti.

Ama bu kararı onun için sonun başlangıcı oldu. Bu amacı sezen bazı ulema ve yeniçeriler birleşerek, Padişahın Hacdan vazgeçmesini ve devlet ricâlinden bazı isimlerin idamını istediler. Padişah hacdan vazgeçti. Ama idam taleplerini reddetti.  Bunun üzerine 19 Mayıs 1622 tarihinde isyan patlak verdi. 

Saray'a giren isyancılar I. Mustafa'yı tekrar padişah ilan etti. Genç Osman, yeniçeri ağası Ali Ağa'nın yanına sığındı ve yeniçerilerin ikna edilmesini istedi. Yeniçeri ağası, konuşmak için yeniçerilerin yanına gider gitmez katledildi. Hemen ardından Genç Osman'ı yakalayan isyancılar onu bir ata bindirerek Yedikule Zindanlarına götürdüler.  Yol boyunca Genç Osman'a hakaret ve küfürler ettiler. Yedikule zindanlarında askerler Padişahlarını öldürmek üzere boynuna kement geçiriyordu. Genç Osman üzerine çullanan sekiz eşkıyaya karşı dirense de, tam ellerinden kurtulup ayağa kalktığında omzuna aldığı balta darbesiyle kanlar içinde yere düştü ve boynuna geçirilen bir kementle boğularak infaz edildi. (20 Mayıs 1622) Bazı tarihçiler tecavüze uğradığını da iddia etmişlerse de bu iddiaya çoğu tarihçi katılmamaktadır. 

Tarihi Peçevi’de Genç Osman'ı şehit eden güruhun başındaki  Kara Davut Paşa'nın, “Osman'ın bir kulağını ve galiba burnunu da kesip I. Mustafa'nın annesine götürdüğü” belirtilir. I Mustafa’nın kız kardeşinin kocası olan Kara Davut Paşa aynı gün sadrazam yapılmış ama bir ay sonra sadrazamlıktan alınmış, altı ay sonra da halktaki rahatsızlığı gidermek amacıyla boynu vurularak idam edilmiştir.

18 yaşını doldurmadan şehit olan Genç Osman, tahta kaldığı 4 sene 2 ay 21 gün içinde pek çok askeri başarıya imza atmış ve önemli değişimleri başlatmıştır. Eğer tahtta uzun süre kalabilseydi Türk Tarihini değiştirebilecek olan II. Osman’ın katli Türk tarihi için gerçekten bir şanssızlıktır…

TARİHTE BUGÜN

·         1481 - II. Beyazıt, Osmanlı Padişahı oldu.

·         1622 - Osmanlı İmparatorluğu'nda isyancılar, ordu ve yönetimde yenilik taraftarı olan Padişah II. Osman'ı tahttan indirip öldürdü. Öldürülen ilk padişah olan Genç Osman'ın yerine, I. Mustafa ikinci kez tahta çıkarıldı Genç Osman’ı öldüren Kara Davut Sadrazam oldu.

·         1878 - II. Abdülhamit'i devirmek ve Çırağan Sarayı'nda tutulan V. Murat'ı tahta çıkarmak amacıyla, Çırağan Baskını'nı düzenleyen gazeteci Ali Suavi öldürüldü.

·         1918 – Iğdır’ın Kurtuluşu

·         1919 - İngiliz Muhipleri Cemiyeti kuruldu.

·         1920- Siirt’te Cemil Çeto ayaklanması başladı

·         1920 - Ankara Hükümetine bağlı PTT Umum Müdürlüğü kuruldu.

·         1920 - İlk hemşire okulu, Amiral Bristol Hemşire Mektebi hizmete girdi.

·         1921 – İsatnbul’daki işgalci İngiliz, İtalyan Fransız komiserleri ortak bir bildiri yayımlayarak, Almanların tarafsız gemilerle İstanbul’da ticaret yapabileceklerini duyurdular.

·         1928 - Türkiye'de latin rakamlar kabul edildi.

·         1928 - Afganistan Kralı Emanullah Han ve Kraliçe Süreyya Türkiye'ye geldi. Bu ziyaret, bir hükümdarın ilk resmî Türkiye ziyaretiydi

·         1933 -Sivas-Erzurum demiryolu hattının inşasına dair 2200 sayılı kanun çıktı.

·         1933 – Havayolları Devlet İşletme İdaresi (THY) kuruldu. İlk Bütçesi 180 Bin Lira personel sayısı da sadece 24 kişi idi.

·         1948 - Cumhuriyet Halk Partisi Meclis Grubu, Millî Eğitim Bakanlığı denetiminde imam hatip kursları açılmasına karar verdi.

·         1955 - Karadeniz Teknik Üniversitesi, 6594 sayılı kanunla Trabzon'da kuruldu. KTÜ, Türkiye'nin İstanbul ve Ankara illeri dışında kurulan ilk üniversitesidir.

·         1963 - 20 Mayıs 1963 ayaklanması: Bazı ordu birlikleri, Ankara'da Talat Aydemir'in yönetiminde yeniden ayaklandı. Olayların ardından üç büyük ilde sıkıyönetim ilan edildi.

·         1966 – CKMP Tabii Senatörlerin 27 Mayısına amacını gözeterek istifa etmeleri gerektiğini ifade etti

·         1971 - Anayasa Mahkemesi, Millî Nizam Partisi'nin kapatılmasına karar verdi.

·         1980 – Kanada’nın Kebek eyaletinde yapılan halk oylamasında halk Kanada'dan ayrılmayı ve bağımsız devlet olma teklifini reddetti.

·         1983 - Anavatan Partisi (ANAP), Turgut Özal başkanlığında, Büyük Türkiye Partisi (BTP), Ali Fethi Esener başkanlığında, Halkçı Parti, Necdet Calp başkanlığında, kuruldu.

·         2000 - Trabzon'un Beşikdüzü ilçesinde geleneksel Mayıs şenlikleri dolayısıyla denize açılan iki teknenin alabora olması sonucu 38 kişi boğuldu, 15 kişi de yaralandı.