17 MAYIS

Günün Portresi

Ziya Paşa

 Türk edebiyatının en güçlü hiciv şairi, devlet adamı, edebiyat teorisyeni ve fikir adamı Ziya Paşa 1825'te İstanbul'da doğdu.  Bayezid Rüştiyesi’ni bitirdi. Özel dersler alarak ve gayretiyle çok iyi düzeyde Arapça, Farsça, Fransızca ve İngilizce öğrendi. Bir süre Sadaret Mektub-i Kalemi'nde çalıştı. 1855'te sarayda Mabeyn Katipliği'ne atandı. 1861'de Kıbrıs, 1863'te Amasya Mutasarrıfı ve Meclis-i Vâlâ-yı Ahkâm-ı Adliye üyesi oldu.

1865'te Yeni Osmanlılar Cemiyeti'ne katıldı. Yeniden Kıbrıs'a atanınca 1867'de Namık Kemal ile birlikte Londra'ya kaçarak Yeni Osmanlılar'ın yayın organı olan Hürriyet gazetesini çıkardılar.  1871'de İstanbul'a döndü. 1872-1876 arasında Şurayı Devlet üyeliği ve maarif müsteşarlığı yaptı. Anayasayı hazırlayan komisyonda görev yaptı. Meşrutiyet'in ilanından sonra 1877'de vezir rütbesiyle önce Suriye Valiliği'ne ardından Adana Valiliği'ne atandı. 17 Mayıs 1880 tarihinde Adana'da vefat etti.

II. Abdülhamit yönetimine karşı özgürlükleri ve meşrutiyeti savundu. Tanzimat Edebiyatı'nın öncüleri arasında yer aldı. Namık Kemal ve Şinasi ile birlikte yeni Türk edebiyatının temellerini attı. Türk edebiyatının kendi geleneğine sahip çıkmasını istedi, şiir ve yazı dilinin halkın dili olması gerektiğini savundu.

Ziya Paşa’dan Seçme Beyitler:

Âyinesi iştir kişinin lâfa bakılmaz

Şahsın görünür rütbe-i aklı eserinde

(Kişinin aynası yaptığı işlerdir, laflarına bakılmaz; kişinin aklının seviyesi ancak yaptığı işlerle ortaya çıkar.)

Onlar ki verir lâf ile dünyaya nizâmât

Bin türlü teseyyüp bulunur hânelerinde

(Onlar ki dünyayı sözleriyle düzene sokmak isterler, oysa evlerine gidip bakın, bin türlü ihmal ve düzensizlik görürsünüz.)

Milyonla çalan mesned-i izzette ser-efraz

Birkaç kuruşu mürtekibin cây-ı kürektir

( Yüksek mevkilerde milyonları çalanlar başı dik, alnı açık dolaşırken; birkaç kuruş çalan hırsız kürek cezasına çarptırılır.)

Bed-asla necâbet mi verir hiç üniforma

Zer-dûz palan vursan da eşek yine eşektir

(Kötü birine üniforma soyluluk verir mi hiç; eşeğe altın işlemeli semer vursan da eşek yine eşektir.)

Sâdıkları tahkir ile red kâide oldu

Hırsızlara ikram-ü inâyet yeni çıktı

(Vatanına, milletine bağlı olanları aşağılamak ve eddetmek kural oldu, hırsızlara ikramda bulunmak ve yardım etmek ise yeni çıktı.)

Başlıca Eserleri:

Terci-i Bend
Terkib-i Bend

Zafername (1868, düzyazı şiir)

Rüya (ölümünden sonra, 1910)

Veraset Mektupları (ölümünden sonra 1910)

Eş'ar-ı Ziyâ (ölümünden sonra şiir, 1881)

Şiir ve İnşa ( makale)

Defter-i Amal

Harabat (Şiir Antolojisi)

Defter-i Âmal (Anı)

Tercümeleri:

Viardot'tan, Endülüs Târihi,

Cheruel ile Lavallee'den, Engizisyon Târihi'ni,

J.J. Rousseau'dan Emil

Moliere'den Tartuffe

TARİHTE BUGÜN

·         1639 – İran ile Kasr-ı Şirin anlaşması imzalanarak halen geçerli olan sınırlar tespit edildi…

·         1880 - Şair ve siyaset adamı Ziya paşa vefat etti

·         1920 – İttifak Devletleri İngiltere’nin Hythe kasabasında yaptıkları toplantıda Yunanistan’ın işgal ettikleri yerler dışındaki tüm Batı Anadolu’yu işgal etmeleri bu işgalin şimdilik yalnızca Bursa ile sınırlı kalmasına karar verildi.

·         1920 – Barış anlaşması için Paris’de bulunan delegasyon başkanı Tevfik Paşa bu ağır şartları taşıyan anlaşmayı kabul etmenin mümkün olmadığını belirten bir telgraf gönderir. Ancak Sevr anlaşması 10 Ağustos’da imzalanacaktır

·         1921 – TBMM üzerlerinde işgal altındaki illerin fotoğrafları bulunan “Milli Mücadele Hatırası” konulu pullar çıkarmaya karar verdi

·         1921 – Belçika Elçisi hazırladığı raporunda Türk Milli Hareketi etkisini Kafkasya, İran, Suriye, Mısır ve Balkanlarda da görülmeye başlandığını, Arnavutluk’taki karışıklıkta Ankara hükümetinin parmağı olduğunu yazdı.

·         1928 - Türkiye Cumhuriyeti Hıfzısıhha Müessesesi kuruldu.

·         1954 - ABD'de siyah çocukların, beyaz çocuklarla aynı okula gitmelerini önleyen yasa yürürlükten kaldırıldı.

·         1957 - Yazar ve eleştirmen Nurullah Ataç vefat etti..

·         1967 - İmam Hatip Okulu mezunlarına, üniversitelere girme hakkı tanındı.

·         1971 - THKP-C üyesi dört kişi, İsrail'in İstanbul Başkonsolosu Ephraim Elrom'u kaçırdı.

·         1973 -  (TKP-ML) ve Türkiye İşçi Köylü Ordusu'nun (TİKKO) kurucusu İbrahim Kaypakkaya sıkıyönetimde gözaltında bulunduğu sırada öldü.

·         1980  - Futbolcu ve teknik direktör Gündüz Kılıç vefat etti..

·         1983 - Ankara Bahçelievler'de 8 Ekim 1978 tarihinde, TİP üyesi yedi kişiyi öldürmekten yargılanan Haluk Kırcı ve Ahmet Ercüment Gedikli ölüm cezasına çaptırıldı.

·         1983 - Savcı Doğan Öz'ü 1978'de Ankara'da öldürmekten sanık İbrahim Çiftçi beraat etti.

·         1989 - Çin'de 1 milyonu aşkın gösterici başkent Pekin'deki Tienanmen Meydanı'nda siyasal özgürlüklerin genişletilmesi için açlık grevi yapan öğrencileri desteklemek amacıyla yürüyüş yaptı.

·         1994 - Türkiye ekonomisi, 14 yıl aradan sonra yeniden IMF denetimine girdi.

·         1995 - Nasuh Mahruki, Everest'in zirvesine çıkan ilk Türk oldu.

·         2000 - Galatasaray, UEFA Kupasını kazanarak Avrupa'da kupa kazanan ilk Türk futbol takımı unvanını aldı.

·         2003- Halk ozanı Aşık Mahsuni Şerif vefat etti..

·         2006 - Danıştay’a avukat Alparslan Arslan tarafından düzenlenen silahlı saldırıda, Danıştay İkinci Dairesi Üyesi Mustafa Yücel Özbilgin yaşamını yitirdi ve dört üye de yaralandı.

·         2010 - Zonguldak'taki Türkiye Taşkömürü Kurumu, Karadon Müessese Müdürlüğü maden ocağında patlama meydana geldi. 30 işçi göçük altında kaldı. 20 Mayıs 2010 tarihinde 28 işçinin cesedine ulaşıldı.