27 NİSAN

Günün Portresi

Şair Bir Cihan Padişahı

Muhibbi

İsmail Hami Danişment İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisinde Kanuni Sultan Süleyman’ın 27.04.1495 tarihinde doğduğunu belirtir. Yani bugün Kanuni’nin doğum günü. Bu köşeye ayrılan çerçeve içerisinde Kanuni’nin tüm yönlerine değinerek anlatmak imkânsız. Bu nedenle Kanuni’nin şair ve sanatçı yönüne temas etmekle yetineceğim.

Şehzade Süleyman çocukluk ve gençlik yıllarında çok iyi eğitim aldı…  Türkçe, Arapça ve Farsça'nın yanı sıra Kefe sancak beyliği yaptığı için Tatar lehçesiyle de konuşabiliyordu.

Kanuni Sultan Süleyman küçük yaşlarından itibaren şiire ilgi duydu. Başta Avni Mahlası ile şiirler yazan Büyük dedesi Fatih Sultan Mehmet’in ve Dedesi Beyazid’in ve dedesinin kardeşi Cem Sultan’ın tüm şiirleri olmak üzere kendisinden daha eski şairlerin şiirlerini okudu.. Şiirden iyi anlayan âlim ve şairlere itibar gösterip himaye eden Sultan Süleyman, Osmanlı padişahlarının çoğu gibi şiir yazmaya başladı çoğunluğu "Muhibbi" mahlasıyla, bir kısmı da "Muhib" ve "Meftuni" mahlaslarıyla şiirler yazdı. Evet Osmanlı Padişahlarının çoğu büyük şairlerdi ama  onların içinde edebi değeri en yüksek olan şiirler Muhubbi’ninkiler idi.. Lirik bir kalem olan Muhibbî, kendi döneminde Osmanlı şiirinin gelişimi için ciddi katkılar sağladı.

Ayrıca dönemindeki şairler Kanuni Sultan Süleyman’a ithafen Süleymannameler,şehnameler yazdılar. Onun askeri liderliği ön plana çıkartılar. Padişah, Gazi Sultan, Adil Hükümdar, İslam'ın Koruyucusu ve Savunucusu, edebiyat ve sanat hamisi imajlarıyla övdüler…

Osmanlı tarihinde yükseliş sürecine damgasını vuran Kanunî, askerî ve siyasî başarısının yanı sıra önemli kültürel gelişmelere öncülük etti.  Açmış olduğu Süleymaniye Medreseleri onun en önemli kültürel hizmetlerinden birisidir.

Kanuni Sultan Süleyman, büyük bir devlet adamı, iyi bir asker olması yanında müthiş bir  sanatkar yönü vardı. Bu yönü onun ince duygu ve düşüncelerin şairi olmasını sağladı. Kanuni Divan edebiyatında Edirneli Nazmi ve  Zatî ile birlikte, en çok gazel yazan üç şairden birisidir.

Genellikle Türkçe yazmakla birlikte Farsça şiirler de yazmıştır. Farsça bir divanı da vardır. Şiirlerinde divan şiirlerinin genel temaları içinde kalmıştır.

Şiirlerinde "Halk içinde muteber bir nesne yok devlet gibi / Olmaya devlet cihanda bir nefes sıhhat gibi" beyti gibi  dillerden düşmeyen ve atasözü niteliği kazanan beyitler de vardır…

Şiirlerinden birkaç beyit aktaralım;

Saltanat didükleri ancak cihan gavgasıdır

Olmaya baht u saadet dünyada vahdet gibi

Xxxxx     xxxxx

Buseye bir cân nedür bin cân virürdüm cân ile

Yarım ağız buse ikrar eylese yârum bana

Xxxxxx  xxxx

Allah Allah diyelim rayeti şanı çekelim

Gözüne sürme deyu dudu siyahı çekelim

Oğlu Beyazıd Han’ın suçsuz olduğunu belirten şiirine, yine şiirle verdiği cevap çok manidardır. O çok anlamlı şiirin ilk dörtlüğünde şöyle der;

Ey dem-â-dem mazhar-ı tuğyân u isyânım oğul

Takmayan boynuna hergiz tavk-ı fermânım oğul

Ben kıyar mıydım sana ey Bâyezîd Hân'ım oğul

Bî-günâhım deme bâri tevbe kıl cânım oğul

TARİHTE BUGÜN

27/04/1495				Sonradan Kanuni olarak anılacak olan Şehzade Süleyman doğdu
27/04/1521				Portekizli kâşif Ferdinand Magellan Filipinler yerlilerince öldürüldü.
27/04/1521				İbrahim Paşa’ya Vezir-i Azam ve Serasker Unvanları yanında Rumeli Beylerbeyliği görevi de tevcih edildi…
27/04/1865				Sultana isimli ve 2,300 yolcu taşıyan buharlı gemi Mississippi Nehrinde infilak ederek battı: 1.700 kişi öldü.
27/04/1909				33 yıl padişahlık yaptıktan sonra II. Abdülhamid tahttan indirildi
27/04/1927				Türkiye’de ilk radyo yayını başladı
27/04/1978				Afganistan'da Devlet Başkanı Muhammed Davud Sovyetler Birliği'nin desteklediği bir darbeyle iktidardan uzaklaştırıldı.
27/04/1979				Ünlü güreşçi Celal Atik, Ankara'da öldü.
27/04/1981				Besteci ve ses sanatçısı Münir Nurettin Selçuk öldü
27/04/1988				Naim Süleymanoğlu, Avrupa Halter Şampiyonası'nda 3 dünya rekoru kırdı.
27/04/1992				ABD'nin San Fransisco eyaletinin Los Angeles kentinde bir siyah şoförü dövmekten yargılanan 4 polis beraat edince siyahlar ayaklandı. Olaylarda 13 kişi öldü, 170 kişi yaralandı.
27/04/1997				Türk Milli Futbol Takımı İsviçre'yi 2-1 yendi. Sokaklara taşan kutlamalarda silah da kullanıldı. Biri İstanbul’da, diğeri Bilecik'te iki genç öldü.
27/04/1997				Besteci Arif Sami Toker İstanbul'da öldü
27/04/2004 27/04/2007				İspanya güçleri Irak'tan çekilmeye başladı. Genelkurmay Başkanlığı'nın Cumhurbaşkanlığı seçimi dolayısı ile verdiği e-muhtıra