İspat Hakkı ve Bu Talebinin Doğurduğu Siyasi Parti

 

Günün Olayı

İspat Hakkı ve Bu Talebinin Doğurduğu Siyasi Parti

Demokrat Parti (DP), 2 Mayıs 1954 tarihinde yapılan genel seçimlerden yaklaşık iki ay önce, 9 Mart 1954’te “Neşir Yoluyla veya Radyo ile İşlenecek Bazı Cürümler Hakkında Kanun” ile muhaliflerin sesini kısmayı hedeflemiştir. Basın özgürlüğünü sınırlandıran yasanın önemli taraflardan biri, gazetecilerin ispat hakkına ilişkin tartışmaları başlatmış olmasıdır

Gazetecilerin ispat haklarının tanınmaması, DP içerisinde 1950’lerin başından beri var olan muhalif kanadın daha da belirginleşmesine yol açmıştır.

 Ancak ispat hakkı tartışmasının önemi, yalnızca DP içerisindeki muhalefeti bir araya getirmesi ve DP içerisinde bölünme yaratmış olmasından kaynaklanmaz. İspat hakkına yönelik tartışmalar, ekonomik sorunların üst düzeye çıktığı 1954 seçimleri sonrasındaki anti-demokratik icraatlarına karşı tüm siyasal ve toplumsal muhalefetin ana konu başlıklarından biri haline gelmiştir.

1955 yılında bu hakkın tanınması yolunda 19 muhalif milletvekili önerge verdi. Değişiklik teklifi; gazetecilere yayınladıkları haberler dolayısıyla haklarında dava açılması halinde, suçlandıkları haber konusu iddiayı ispat etme hakkını vermeyi ve ispatın davalının durumunu etkilemesini öngörüyordu.

Önerge kabul edilmeyince 10 milletvekili istifa etti… İstifa eden on milletvekili şunlardı: Fethi Çelikbaş, Enver Güreli, Dr. İbrahim Öktem, Raif Aybar, Şeref Mengü, Muhlis Bayramoğlu, Ekrem Alican, Turan Güneş, Mustafa Ekinci ve Kasım Küfrevi. Daha sonra da DP geri kalan 9 milletvekilini ihraç etti. Partiden çıkarılan dokuz kişi ise şunlardı: Fevzi Lütfi Karaosmanoğlu. Ekrem Hayri Üstündağ, Safaettin Karanakçı, Ragıp Karaosmanoğlu, İsmail Hakkı Akyüz, Behçet Kayaalp, Ziyyat Ebüzziya, Mustafa Timur ve Sabahaddin Çıracıoğlu…

Bu 19 milletvekili daha sonra Hürriyet Partisini kurdular…

1961 Anayasası ile “İspat Hakkı” Anayasa hükmü haline gelmiştir. Yürürlükteki Anayasamızın 39. maddesinde İspat Hakkı ile ilgili şu hüküm yer almaktadır.

“Kamu görev ve hizmetinde bulunanlara karşı, bu görev ve hizmetin yerine getirilmesiyle ilgili olarak yapılan isnatlardan dolayı açılan hakaret davalarında, sanık, isnadın doğruluğunu ispat hakkına sahiptir. Bunun dışındaki hallerde ispat isteminin kabulü, ancak isnat olunan fiilin doğru olup olmadığının anlaşılmasında kamu yararı bulunmasına veya şikayetçinin ispata razı olmasına bağlıdır.”

 

12 Ekim’de Olan Önemli Olaylar

1579 – Sokullu Mehmet Paşa Dîvân-ı Hümâyûn toplantısından çıkarken bir Boşnak dervişi tarafından hançerlenerek öldürüldü.

1596 – Kuzeydoğu Macaristan’daki Eğri Kalesi fethedildi.

1920 - Hukukçu, tarihçi, yazar ve Türkolog Reha Oğuz Türkkan doğdu.

1920 - Ayaklanmaların bastırılmasına devam ediliyor.  Zile'ye gelen Çolak İbrahim kuvvetleri, ayaklananların elebaşlarını yakalayıp astı. Akşehir halkı, Yarbay Kasap Osman'ın gönderdiği taburu sevgi ile karşıladı. Albay Refet de Delibaş Mehmet'in kuvvetlerini kovalıyor. İsyancılar Bozkır yönüne kaçtılar. Kastamonu İstiklal Mahkemesi üyeleri, Ankara'dan, eşkiyalığın yoğun olduğu Çankırı'ya geldi ve halka bir bildiri yayımladı.

İzmir Müftüsü Mehmet Rahmetullah Efendi, Yunan Siyasi Temsilcisi Steryadis'e gönderdiği bir yazı ile ondan randevu istedi. İzmir'de kurulmakta olan yeni yönetim içinde yer alacak İslam Cemaatı Teşkilatı hakkında İzmir eşraf ve aydınlarından aldığı çok imzalı bir dilekçeyi yazıya ekledi. Dilekçede, Müslüman halkın işgalden beri Yunan idaresine zorluk çıkarmadığı anlatılarak bu cemaatın din, eğitim vb. işlerini görmek üzere Osmanlı Devleti'nde Rum teşkilatlarının sahip olduğu imtiyazların benzerini taşıyan bir örgütün kurulmasına izin verilmesi için Müftü'nün aracılık yapması, teşkilat kuruluncaya kadar da seçeceği kimselerle geçici bir kurul meydana getirmesi isteniyor.

1921 - İstanbul' da, Hüseyin Hilmi'nin Türkiye Sosyalist Fırkası'ndan ayrılanlar tarafından İşçi Sosyalist Fırkası adıyla bir parti kuruldu. Türk solunun sürekli bölünmesi ilk yıllardan gelen bir hastalık..

1922 - Genelkurmay Başkanlığı, Musul'un kurtarılması için Revandiz'de İngiliz kuvvetleriyle çarpışan Özdemir Bey kuvvetlerinin takviye edilmesini Doğu Cephesi Kumandanlığı'na emretti.

Bulgaristan Başmüftüsü Süleyman Farih imzasıyla Meclis'e gönderilen yazıda, Türk zaferinden duyulan sevinç dile getirildi

1925 - Mustafa Kemal, İzmir'de manevraları izledikten sonra ordunun Türk topraklarını savunmaya hazır olduğunu söyledi.

1928 – İlk kadın Bakan tıp Profesörü Türkân Akyol doğdu

1934 -  Ünlü Yazar Oğuz Atay doğdu..

1937 - Seyit Rıza'nın yargılanmasına başlandı.

1955 - DP'den on milletvekili istifa etti. Dokuz milletvekilinin ispat hakkı üzerindeki önerileri parti tarafından reddedilince milletvekilleri partiden atıldı.

1956 – Şair Cahit Sıtkı Tarancı vefat etti…

1958 - Başbakan Adnan Menderes yurttaşlardan "vatan cephesi" kurmalarını istedi.

1969 -  Genel seçimler yapıldı. Seçimler 256 milletvekilliği kazanan AP'nin zaferiyle sonuçlandı. Oyların %46’sını, TBMM sandalyelerinin %56’sını aldı.

1974 - İzmir'de belediyeye bağlı iş yerlerinde başlatılan grevin beşinci günü. İzmir sokak ve caddeleri çöp yığınlarıyla doldu.

1975 - Bursa'daki TOFAŞ otomobil fabrikasında 100.000 Murat otomobil üretildiği açıklandı.

1980 - 11. Genel nüfus sayımı yapıldı. Sokağa çıkma yasağı sırasında güvenlik güçleri operasyonlar yaptı, çok sayıda kişi gözaltına alındı. Türkiye'nin nüfusu: 44.736.957 olarak belirlendi.

1983 - Japonya'nın eski başbakanlarından Tanaka Kakuei, Lockheed şirketinden 2 milyon dolar rüşvet almak suçundan 4 yıl hapse mahkûm oldu.

1987 - Türkiye Cumhuriyeti'nin 6. Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk vefat etti…

1991 - Sovyetler Birliği Başkanı Gorbaçov ile diğer Cumhuriyet liderlerinin bir araya geldiği Devlet Konseyi toplantısında KGB'nin lağvedilmesi' kararı alındı.

1999 - Pervez Müşerref, Pakistan'da kansız bir darbe ile yönetime geldi.

2004 - İslami Cemiyet ve Cemaatleri Birliği'nin yöneticisi Metin Kaplan, gözaltına alındığı Almanya'dan özel uçakla Türkiye'ye getirildi. 13 Ekim'de tutuklanan Kaplan, Bayrampaşa Cezaevi'ne konuldu.

2006 - Fransa'da Sosyalist Parti'nin sunduğu ve "Ermeni soykırımının inkârının suç sayılması"nı öngören yasa teklifi, Fransa Parlamentosunda 19'a karşı 106 oyla kabul edildi.

2006 - İsrail-Lübnan savaşında BM Barış Gücü kapsamında görev yapacak 261 kişilik TSK kara birliği Lübnan'a hareket etti.

2006 - Nobel Edebiyat Ödülü yazar Orhan Pamuk'a verildi.

2015 – Tiyatro ve sinema oyuncusu Levent Kırca vefat etti

2016 – Eski Bakanlardan Kemal Unakıtan vefat etti…