Günün Olayı 13 Ekim 1923 Ankara’nın Başkent Olması

 

Günün Olayı

Ankara’nın Başkent Olması

13 Ekim 1923. Tek maddelik bir kanunla, Ankara'nın başkent olması Büyük Millet Meclisi tarafından kabul ediliyor. Bozkırdaki tozlu, bakımsız, yolu, suyu, konutu olmayan Anadolu kasabası, artık yeni devletin simgesidir.

Aradan 16 gün geçiyor ve 29 Ekim 1923 günü Cumhuriyet ilan ediliyor. Süreç artık başlamıştır. Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün önderliğinde genç devlet, dünyaya karşı kişiliğini adım adım kazanacaktır.

Ankara başkent olmuştur ama savaşta yendiğimiz emperyalist ülkeler bu kararı tanımazlar.

Çünkü Osmanlı döneminde, hepsinin büyükelçiliği eski başkent İstanbul'dadır. Temsilciliklerini Ankara'ya getirmeyi reddederler. Türk hükumeti bunlara sürekli çağrıda bulunur ama sonuç değişmez.

Dünya diplomasi tarihinde böyle bir olay olmamıştır.

Direnenlerin başını İngiltere çekmektedir. Fransa, İtalya ve diğerlerinin tavrı da aynıdır.

Bunlarda hep şu görüşe yer verilir: "Cumhuriyet rejimi tutmayacak ve çökecektir. Dolayısıyla, İstanbul yeniden başkent olacaktır. Büyükelçiliği Ankara'ya taşımaya gerek yoktur."

Aradan iki yıl geçer. 1925 yılında Ankara'da sadece iki büyükelçilik vardır; Sovyetler Birliği ve Afganistan.

Genç Cumhuriyet rejimi, bunu bir onur sorunu yapar. Sürekli girişimde bulunur ama sonuç alamaz.

Avrupalılar da bir yerde haklıdır! İstanbul'daki büyükelçilikleri genelde Boğaz kıyısında, ya da kentin en seçkin yerlerindedir. Sosyete, kaymak tabaka oradadır.

Şimdi ne yapacaklardır bir oteli bile olmayan bozkır kasabası Ankara'da!

Gerçi yeni devlet, onlara kasabanın en çok gelişecek yerlerinde büyükelçilik binalarını yapsınlar diye bedava arsalar vermiştir ama kime ne!

İstanbul'daki İngiltere Büyükelçisi Henderson, Londra'ya yazıyor: “Ankara'nın başkent olarak kalması, Mustafa Kemal'in plan ve ihtirasları için gereklidir. Ben bugünkü Büyük Millet Meclisi'nin iki yıllık ömrü olacağını ve Ankara'nın da iki yıl başkent kalacağını sanıyorum. İstanbul'un çekim gücü fazladır ama Türk hükümetini tekrar Boğaz kıyısına çekebilmek için iki yıldan fazla zaman geçebilir."

Aradan tam altı uzun yıl geçer ve direniş cephesi 1929 yılında önce İtalya ile çökmeye başlar. Bu ülke, büyükelçiliğini Ankara'ya taşımaya karar verir.

Ardından Fransa çözülür...

Ve İngiltere, büyükelçiliğini İstanbul'dan Ankara'ya 1930 yılında, Ankara'nın başkent oluşundan tam yedi yıl sonra getirir.

İşte, Ankara'nın başkent olmasından sonra yaşanan serüvenin bir bölümü böyledir!

Ankara'nın Başkent oluşu ile ilgili 13.Ekim 2008'de de şunları yazmışım;

“İngiltere Büyükelçisi Henderson'un mektubunda bahsettiği İstanbul'un Çekim gücüne 80 yıldır hiçbir TC hükümeti kapılmamıştır.

Türkiye Cumhuriyetinin Bakanları "İstanbul Paranın Başkenti olacak" diye demeç vererek, Anayasa'nın değiştirilmez hükümlerinden biriyle alay edilebilmektedirler.

Merkez Bankası Başkanlığının, Ziraat Bankası ve Vakıflar Bankası Genel Müdürlüğünün İstanbul'a taşınma çalışmaları yürütülmektedir.

BDDK, SPK, Rekabet Kurulu, RTÜK, Telekomünikasyon Kurulu gibi bazı düzenleyici kurumların, İstanbul'a taşınması sürekli gündemde tutulmaktadır.

TRT'nin, Genel Müdürlüğünü İstanbul'a taşımayı düşündüğü haberleri medyada yer almaktadır.

İstanbul'un Kurtuluş gününde okullar tatil edilebilmektedir.

Başkent tuğla-tuğla İstanbul'a taşınmaya çalışılmaktadır… Kısacası Ankara BOŞKENT haline getirilmektedir.

Tarih şuuru, milli hedefleri olmayan; bunun 2. Cumhuriyetçilerin, Yeni Osmanlıcıların bir rövanş alma mücadelesi olduğunu göremeyen; kitleler de, tüm bu gelişmelere karşı tepkisiz kalmaktadır.”

 

Bu notları yazışımın üzerinden yıllar geçti. Bu  sürede sevindirici olan; İngiltere Büyükelçisi Henderson'un mektubunda bahsettiği "İstanbul'un Çekim gücü"ne kapılanların bu çekim gücünün etkisinden büyük ölçüde kurtulmuş olmalarıdır...

ANKARA'NIN BAŞKENT OLUŞUNUN YIL DÖNÜMÜ KUTLU OLSUN.

 

13 Ekim Dünya Afet Azaltma Günü 

13 Ekimde  Meydana Gelen Önemli Olaylar

1827 - 658 yılından beri Müslüman egemenliğinde olan Erivan, Ruslar tarafından ele geçirildi.

1918 - Talat Paşa liderliğindeki İttihat ve Terakki Hükûmeti istifa etti.

1920 - TBMM, 11 Eylül tarihli İstiklal Mahkemeleri Kanunu'na, bu mahkemelerin savaş ihaneti suçlarına bakmasını da ekledi. Asker kaçaklarını yargılamak için kurulan mahkemelerin görevleri arasına 26 Eylül'de vatan hainliği; bozgunculuk ve casusluk suçlarına bakmak da eklenmişti.

Zile'yi ele geçirmiş olan milli kuvvetler, isyancıların elebaşlarından Deli Ömer ve Topal Hafız'ı astı.

1921 - Ankara Hükümeti’yle Ermenistan, Azerbaycan, Gürcistan arasında, Kars'ta 26 Eylül’de başlayan görüşmeler sonucu 20 maddelik Kars Anlaşması imzalandı. 1 6 Mart tarihli Moskova Anlaşması'yla benzer şartları taşıyan anlaşma ile: Eski anlaşmalar geçersiz sayıldı. Türkiye’nin milli sınırları kabul edildi.

1922 - Yunan Hükumeti, Mudanya Protokolü'nü kabule karar verdi.

1923 - TBMM'de, Ankara'nın Hükûmet merkezi ve başkent olması kararlaştırıldı.

1927 - Türkiye Cumhuriyeti'nin 8. Cumhurbaşkanı Turgut Özal doğdu.

1929 – Romancı Adalet Ağaoğlu doğdu

1935 - Türkiye'de faaliyet gösteren Mason Localarının Atatürk tarafından kapatıldı.

1937 - Azerbaycan’ı Sovyetler’den ayırmak, Komünist Parti Başkanı Bagırov’un hayatına kastetmek,  ve büyük Turan devleti kurmak için diğer cumhuriyetlerdeki aydınlarla irtibat kurmakla suçlanan Edebiyat bilgini ve şair Bekir Sıtkı Çobanzade idam edildi.

1951 - Millî Eğitim Bakanlığı bünyesindeki Müdürler Komisyonu’nun 13 Ekim 1951 tarih ve 601 sayılı kararıyla İmam-Hatip okullarının açılmasına karar verildi

1955 - Suna Kan, ünlü İtalyan kemancı Giovanni Battista Viotti adına düzenlen keman yarışmasında birinci oldu.

1983 - 12 Eylül Darbesi'den sonra oluşturulan Danışma Meclisi'nin görevi sona erdi.

1971 - Türkiye'nin 5. Diyanet İşleri Başkanı Ömer Nasuhi Bilmen vefat etti

1973 - Cumhuriyet dönemi roman, hikâye ve deneme yazarı, basın ressamı, Halikarnas Balıkçısı namıyla bilinen Cevat Şakir Kabaağaçlı öldü..

1987 – Şair Nilgün Marmara intihar etti.

1991 - Eski Millî İstihbarat Teşkilatı müsteşarı emekli orgeneral Adnan Ersöz öldürüldü. Ersöz'ü Dev-Sol örgütü militanlarının öldürdüğü açıklandı.

1994 - Mali polis, Halil Bezmen'e ait trilyonlarca lira değerindeki antika, tarihi eser ve tabloyu, Amerika Birleşik Devletleri'ne kaçırılmak üzereyken ele geçirdi.

1995 - Prag'daki Dünya Güreş Şampiyonası'nda, 82 kiloda Hamza Yerlikaya Dünya şampiyonu oldu.

1996 – Kıbrıs Türk kesimine geçen bir Rum, askerlerce öldürüldü

1997 - Altın Koza Film Festivali sonuçlandı. Zeki Demirkubuz'un yönettiği Masumiyet, birinciliği aldı.

2002 - Yeniçağ gazetesi yayın hayatına başladı.

2006 - Birleşmiş Milletler genel kurulu, Güney Kore Dış İşleri Bakanı Ban Ki-moon'u yeni BM Genel Sekreteri olarak resmen atadı. Moon görevi Kofi Annan'dan 1 Ocak 2007'de devraldı.

2010 - Şili'deki maden kazasında yer altında mahsur kalan 33 madenci 69 gün sonra sağ olarak kurtarıldı.

2011 - Kaşif Kozinoğlu, Türk asker ve Millî İstihbarat Teşkilatı Dış Operasyonlar Dairesi Başkanı öldü

2015 - Paris'te akşam saatlerinde konser salonu, stadyum, restoran ve barlara yönelik koordineli şekilde düzenlenen terör saldırılarında 132 kişi öldü.