8 Ekim
Günün Olayı
D Grubunun Kuruluşu
Nurullah Berk, Zeki Faik İzer, Elif Naci, Cemal Tollu,
Abidin Dino ve Zühtü Müridoğlu gibi ressamlar 8 Ekim 1933 tarihinde bir araya
gelerek D Grubunu kurdular. D Grubu
sanat tarihimizin ilk grup etkinliğidir... D grubu; Güzel Sanatlar
Birliği (Osmanlı Ressamlar Cemiyeti), Yeni Ressamlar Cemiyeti, Müstakil
Ressamlar ve Heykeltraşlar Birliği’nden
sonraki dördüncü sanat topluluğu olma özelliğini de taşır.... Grup, bu nedenle
simge olarak Latin alfabesinin dördüncü harfi “d”yi seçmiştir.
Zamanla Turgut Zaim, Bedri Rahmi Eyüboğlu, Eren Eyüboğlu,
Eşref Üren, Arif Kaptan, Halil Dikmen, Sabri Berkel, Salih Urallı, Hakkı Anlı,
Fahrünnisa (Fahr el nissa) Zeid, Nusret Suman ve Zeki Kocamemi’nin de
katılımıyla grup üyelerinin sayısı artmış, Léopold Lévy, Şeref Akdik ve Cemal
Nadir Güler de yapıtlarını birer kez grupla sergilemişlerdir.
Grup, Müstakil Ressamlar ve Heykeltraşlar Birliği ile
birlikte Cumhuriyet'in genç sanatçı kuşağını temsil etmiş, dönemin görsel
sanatlarında etkili bir rol oynamıştır. Grup üyelerinin çoğu Paris'te çeşitli
atölyelerde çalışmıştır.
Özellikle 1930’lu yıllarda devletin halkçılık ve
milliyetçilik ilkeleri doğrultusunda sanata ‘yeni’ ve ‘milli’ bir yön
verilmesine katkı sağlamıştır. CHP Hükümeti'nin çağdaşlaşma isteğine paralel
olarak Batıdaki yeni akımlardan yararlanmış, düzenlediği sergilerle ‘yeni’
sanatı halka göstermeyi amaçlamıştır. 1960 yılında düzenlenen son sergiyle
birlikte yurtiçinde on altı sergi açan grup, yurtiçinde ve yurtdışında da
birçok sergiye grup adı ile katılmıştır.
Bu yıllar arasındaki tartışmalar ‘ulusal sanat’, ‘yeni
sanat’ ve ‘yaşayan sanat’tır. Bu başlıkların açılımı; geçmişten/kaynaklardan
yararlanma, Batı öykünmeciliğinden kurtulma ve sanatı devrimin hizmetinde
ideolojik bir alana dönüştürme ya da Türk rönesansını gerçekleştirme isteği
şeklinde belirlenebilir. Türk ulusu değişen görüntüsünü ancak yeni teknikler,
yeni anlayışlar/akımlar kullanarak doğru ifade edebilirdi. D Grubu Avrupa’da
toplumsal, siyasal, kültürel değişimlerin sonucu olan “düşünce sanatı”nı savunurken,
kübizmin bunu anlatmak için en uygun dil olduğuna inanıyordu. D Grubu’nun etkin
olduğu yıllar, grup sanatçıları arasında da zamanla bazı düşünce
farklılıklarına yol açıyordu.
Sanat yazılarıyla da çağdaş Türk sanatında etkin rol oynayan
D Grubu üyeleri, bugün hâlâ sürekli tartışılan bir yerin de sahibi olmuşlar,
1950’li yıllarda yaygınlaşmaya başlayan ‘soyut’ sanat tartışmaları içinde de
yer alan sanatçılar, daha sonra
çalışmalarını kişisel olarak sürdürmüşlerdir.
8 Ekim'de Meydana Gelen Olaylar
1690 - Belgrad, II. Süleyman tarafından iki yıllık aranın
ardından geri alınarak, yeniden Osmanlı egemenliğine girdi.
1838 - Osmanlı-İngiliz Ticaret Antlaşması (Baltalimanı
Antlaşması), Kraliçe Viktorya tarafından onaylandı.
1908 - Sendika ve grev yasağının getirildiği Tatil-i Eşgaal
Kanunu'nun önceli "geçici kanun" çıkarıldı.
1912 - Bulgaristan, Yunanistan, Sırbistan ve Karadağ'dan
oluşan Balkan Birliği'nin, Osmanlı Devleti'ne karşı savaş ilan etmesiyle I.
Balkan Savaşı başladı.
1918 - İttihat ve Terakki Partisi iktidardan uzaklaştırıldı.
1920 - Buhara Sovyet Halk Cumhuriyeti kuruldu.
1920 - Refet Bey'in komutasındaki bastırma kuvvetleri,
Delibaş'ın dün Konya'dan çıkarılan kuvvetlerini Çumra yönüne kovaladı. Karaman
ve Ilgın isyancılardan kurtarıldı. Delibaş kuvvetleri Bozkır'a kaçtılar.
1921 - Meclis'te, Rus altınlarına yüksek fiyat biçilerek
piyasaya sürüldüğü gerekçesiyle Maliye Bakanı'ndan açıklama istendi. Bakan
Hasan Fehmi Bey verdiği cevapta, 10 Ağustos, 25 Ağustos, 4 Ekim'de Rus
altınlarının geldiğini, piyasa değerine göre bunların hazine tarafından piyasaya
sürüldüğünü, bir kısmının da ordunun ihtiyacı için harcandığını söyledi. Bakan
130 güven, 24 güvensizlik, 14 çekimser oy aldı.
Atina'da bulunan Pontos Heyeti, Milletler Cemiyeti'ne
Kemalistlerin Pontos'ta zulüm yaptıklarını bildirerek, bu durumu protesto etti.
1922 - İtalya, Yunanistan'la yaptığı 12 Ada ile ilgili 10
Ağustos 1920 tarihli anlaşmayı reddetti
1923 - Çatalca, İtilaf Devletleri'nin işgalinden kurtuldu.
1933 - Beş Türk ressamın (Zeki Faik İzer, Nurullah Berk,
Elif Naci, Cemal Tollu, Abidin Dino) oluşturduğu D Grubu ilk sergisini açtı.
1957 - Suriye, Türkiye'nin sınırda askeri sığınak yapmasını
Birleşmiş Milletlere şikâyet etti
1967 - TİP'in Beşiktaş İlçe Kongresinde konuşan Mehmet Ali
Aybar, TİP'in üyelerini 'milliyetçiler' olarak tanımladı. Aybar, “az gelişmiş
ülkelerde milliyetçilik sömürgeciliğe karşı savaşma anlamına gelir” dedi.
1978 - Bahçelievler katliamı: Ankara, Bahçelievler'de 7
TİP'li öğrenci öldürüldü.
1987 - 24. Altın Portakal Film Festivali sonuçlandı. Altın
Portakal'ı Yavuz Turgul'un yönettiği Muhsin Bey filmi aldı. En iyi erkek oyuncu
Şener Şen, en iyi kadın oyuncu Türkân Şoray seçildi.
1998 - Nobel Edebiyat Ödülü Portekizli yazar Jose
Saramago'ya verildi.
2005 - 7,6 büyüklüğündeki Keşmir depreminde (Pakistan)
yaklaşık 75.000 kişi öldü, 106.000 kişi yaralandı.
Yorumlar
Yorum Gönder