Günün Portresi
Gözünü
kaybedişini şöyle anlatır; « Çiçeğe yatmadan evvel anam güzel bir entari
dikmişti. Onu giyerek beni çok seven Muhsine kadına göstermeye gitmiştim. Beni
sevdi. O gün çamurlu bir gündü, eve dönerken ayağım kaydı ve düştüm. Bir daha
kalkamadım. Çiçeğe yakalanmıştım... Çiçek zorlu geldi. Sol gözümde çiçek beyi
çıktı. Sağ gözüme de, solun zorundan olacak, perde indi. O gün bugündür dünya
başıma zindan. »
Babasının,
Âşık Veysel'e oyalanması için aldığı bağlamayla önce başka ozanların
türkülerini çalmaya başladı. Soyadı kanunundan sonra Şatıroğlu soyadını alan
Âşık Veysel saz çalmayı zamanla ilerletti.
Sivas
Milli Eğitim Müdürü olan Ahmet Kutsi Tecer’in ilk defa 5 Ocak 1931’de
düzenlediği ve on beş âşığın çağrıldığı Sivas Âşıklar Bayramı’na katılan Âşık
Veysel’i bu tarihten sonra Ahmet Kutsi Tecer korumasına aldı ve edebiyat
dünyasına tanıttı. 1933’ten sonra, eski gezginci âşıklar gibi, elinde sazı ile
hemen hemen bütün yurdu dolaştı. Daha
sonra yine Ahmet Kutsi Tecer’in desteği ile Köy Enstitüleri'nde saz hocalığı
yaptı.
1965
yılında Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından “ana dilimize ve millî
birliğimize yaptığı hizmetlerden dolayı” özel bir kanunla vatanî hizmet
tertibinden aylık bağlandı. Sağlığında, şiirlerini çalıp söylediği plakların
yanında “Karanlık Dünya” adı ile kendisinin ve köyünün görüntülendiği bir de
film yapıldı.
1970'li
yıllarda Selda Bağcan, Gülden Karaböcek, Hümeyra, Fikret Kızılok ve Esin Afşar
gibi bazı müzisyenler Âşık Veysel'in deyişlerini düzenleyerek yaygınlaşmasını
sağladı.
İlk
şiiri, Cumhuriyet’in 10. yıl dönümünde Atatürk için söylediği destandır. İlk
şiir kitabı olan Deyişler 1944’te Ankara’da Halkevleri Genel Merkezi’nce
yayımlandı. Şiirlerini daha sonra Sazımdan Sesler (1949) adlı kitapta topladı.
Bütün şiirlerini bir araya getirdiği Dostlar Beni Hatırlasın (1970) ise son
kitabıdır.
Âşık
Veysel’in şiirleri konu bakımından epeyce zengin bir çeşitlilik göstermektedir.
Yaşama sevinciyle hüzün, iyimserlikle umutsuzluk şiirlerinde iç içedir. Doğa,
toplumsal olaylar, din ve siyasete ince eleştiriler yönelttiği şiirleri de
vardır. Yûnus’un etkisi altında kalarak söylediği şiirlerinde tasavvuftan izler
bulunur. Aşk şiirlerindeki deyişleriyle bir yönden de Karacaoğlan’ın devamı
gibidir. Şiirlerinde yer yer yöresinin ağız özellikleri de görülür. Sazı ve sesi
zayıf olan Âşık Veysel, âşıklık geleneğinin hikâye anlatma, muamma asma ve
çözme, atışmalarda bulunma gibi yönlerine ilgi göstermemesiyle, klasik aşık
geleneğinden ayrılır. Şiirlerinde, ülke ve birey sorunlarıyla öncülü ve çağdaşı aşıklardan
daha fazla ilgilendiği için onlardan
daha ileri bir halk şiiri anlayışının temsilcisidir. .
Eserlerinde
Türkçesi yalındır. Dili ustalıkla kullanır.
21
Mart 1973’te doğduğu köy olan Sivrialan’da öldü; “Her kim olursa bu sırra
mazhar / Dünyaya bırakır ölmez bir eser / Gün gelir Veysel’i bağrına basar /
Benim sadık yârim kara topraktır.” Şiirinde bahsettiği gibi aynı gün sadık yâri
kara toprak onu bağrına bastı..
Ölümünden
sonra evi, müze haline getirildi. Ölüm yıl dönümlerinde köyünde yapılan
törenlerle anılmaya başlandı.
21 Martta Meydana
Gelen Önemli Olaylar
1452
- Fatih Sultan Mehmet’in emriyle Güzelcehisar karşısına Mimar Muslihiddin
nezaretinde Boğazkesen hisarının (Rumelihisarı) yapımına başlandı.
1522
– Kanuni’nin kızı Mihrimah Sultan doğdu.
1590
- Osmanlı Devleti ve Safevî Devleti arasında, Ferhat Paşa Antlaşması imzalandı.
1653
- Osmanlı tarihinde ilk bütçeyi yapan Sadrazam Tarhuncu Ahmed Paşa bu
icraatından rahatsız olanların padişaha şikâyeti sonucu idam edilerek
öldürüldü.
1779
- Osmanlı Devleti ile Rusya arasında, Aynalıkavak Antlaşması imzalandı.
1800
– Arnavutluk ile İtalya arasında bulunan 7 adanın oluşturduğu Cezâir-i-Seb’a
Cumhuriyeti Osmanlı himayesine girdi.
1914
- Başyazarlığını Nigar Hanım'ın yaptığı "Kadınlık" adlı dergi,
haftalık olarak yayımlanmaya başladı.
1918
- Tortum'un düşman işgalinden kurtuldu.
1921-Padişah
Vahdettin üç yüksek komiserle ayrı ayrı görüştü. İngiliz Yüksek Komiseri
Rumbold'a Ankara önderlerini şikâyet etti; onların Türk olmadıklarını ve bir
avuç eşkıya olduklarını ileri sürdü, onların tahtı tehlikeye soktuklarını
belirtti. Bekir Sami'nin makul bir kişi ama onu gönderenlerin şovenist
olduklarını söyleyen Vahdettin, Mustafa Kemal'in 2o- 30 yıl Londra'da da kalsa
değişmeyeceğini anlatarak. Mali durum İstanbul Hükümeti'ni güçsüz
bırakmaktadır, memurlar yoksulluk yüzünden Anadolu'ya geçmektedirler"
dedi. Kendisinin güçsüz ve yapayalnız olduğunu söyledi
1922-
Buhara Halk Şuralar Cumhuriyeti Hükümeti'nin Maarif Müsteşarı İsmail Sadri,
Ankara'ya geldi. Buhara'dan gelen kurul, getirdikleri 25 öğrenciyi Trabzon ve
Kastamonu okullarına yerleştirdi.
1923-
Atatürk’ün Konya Türkocağı’nın ziyaretinde şeref defterine şunları yazdı: “Konya,
muhtelif Türk Devletleri yaşamış öz Türk vatanıdır. Konya, asırlardan beri
tüten büyük bir Türk ocağıdır. Türk kültürünün esaslı kaynaklarından biridir.
Konya Türkocağı, Konya Türklüğünün hakikî bir timsali olmalıdır. Bu Ocak’tan
milletin hissini, ülküsünü daima ısıtacak, nurlandıracak parlak alevler
semalara yükselmelidir, çok yükselmelidir!”
1937
- Tunceli'de Dersim İsyanı başladı.
1941
- Ankara Radyosu, yeniden Rumca yayına başladı.
1952
- 950 grostonluk Galatasaray şilebi, Karadeniz'de Kefken açıklarında battı, 15
kişilik mürettebattan kurtulan olmadı.
1956
- Türkiyenin ilk kadın milletvekillerinden Satı Çırpan vefat etti.
1964
- Boulanger Müzik Ödülü'nü, Türk piyanist İdil Biret kazandı.
1973
– Türk Halk Edebiyatının son devi Aşık Veysel vefat etti.
1979
- Atina Yüksek Mahkemesi aldığı kararla, Türkiye'nin Kıbrıs'a yaptığı
müdahalenin, Zürih Antlaşması'nın IV. maddesine göre yasal olduğunu onayladı.
1991
- Ankara'nın eski belediye başkanlarından, mimar ve yazar Vedat Dalokay ile eşi
trafik kazasında öldü.
1992
- Van, Şırnak, Cizre ve Adana'da Nevruz kutlamaları sırasında çıkan olaylarda
38 kişi öldü.
1993
- Antalya'da yapılan Türk Kurultayı kutlamalarına, Cumhurbaşkanı Turgut Özal ve
Başbakan Süleyman Demirel de katıldı.
2008
- Ergenekon Çetesi suçlamasıyla İlhan Selçuk, Doğu Perinçek ve Kemal
Alemdaroğlu gözaltına alındılar.
2009
- TRT Avaz yayına girdi.
2018
- Diplomat ve siyasetçi Deniz Bölükbaşı vefat etti
Yorumlar
Yorum Gönder