Günün
Olayı
Hart nahiyesi (bugünkü Aydıntepe ilçesi) halkından olan
medrese tahsili görmüş olan Eşref Daha sonra Harput’ta ikamet eden Erzurumlu
Osman Bedrettin Efendi’nin dergâhın intisap etmiş, Harput’tan dönüşünde
etrafına müritler toplamaya başlanmış ve her geçen gün müritlerinin sayısı
artmaya başlamıştır. Sözde keramet göstermesi, bu keramettlerin kulaktan kulağa
yayılması sonucu mürit sayısı daha da artmıştır. Hart halkı dışında Sürmene civarında da önemli
miktarda taraftar toplamıştır. Allah tarafından gönderildiğini ilan edip millî
mücadeleye karşı çıkarak halkı kışkırtmıştır.
6 Ağustos 1919’da Bayburt kaymakamı, Kuva-yı Milliye
aleyhinde dedikodu yapıyor diye şikâyet edilen Şeyh Eşref ile görüşmüş,
kendisine nasihatle tekrar etmeyeceği sözünü almıştır. Ancak şeyhin
faaliyetlerinin devam etmesi yanında; Hart nahiye müdürü ve Bayburt kadısı,
Şeyh Eşref’in Şiilik telkinatı yaptığı yolunda şikâyetlerde bulununca, Bayburt
Kaymakamı durumu Erzurum valisine bildirmiştir. Ayrıca 20 Ekim 1919’da Hart
eski müdürü tekrar vilayete giderek şeyhi bizzat şikâyet etmiştir. 26 Ekim’de
Erzurum Valiliği, Kaymakam Vekili Jandarma Yüzbaşı Şükrü Efendi’den tahkikat
sormuştur. 6 Aralık’ta kaymakam vekili şu cevabı vermiştir: Kaza müftüsü
başkanlığında hocalardan oluşan bir heyet tahkikata başlamıştır. Fakat müftü
müzekkeresiyle celp edilmek istendiği halde Şeyh Eşref gelmemiştir. Hükümet
dinsizdir. Subaylar şeriata riayetsiz kâfirlerdir demiştir
Bunun üzerine 6 Aralık 1919’da Bayburt’taki 28. Alaydan 50
kişilik bir müfreze göz korkutmak için Hart’a gönderilmiştir. Hart’a gelen
heyet, Şeyhin önceden ayrılması sebebiyle kendisi ile temas edememiş, halk
yorgun olan askerleri ikramda bulunmak vaadiyle birer ikişer evlere dağıtmış ve
Hart’a geri dönen Şeyhe halkın askerleri teslim etmesi sonucu askerler esir
almış ve müfrezenin başındaki Alay Komutanı Binbaşı Nuri Bey de Şeyhin emriyle
şehit edilmiştir.
Bunun üzerine otuzar kişilik iki piyade bölüğünden yeni bir
müfreze oluşturularak 9 Aralık 1919’da Hart’a sevk edilmiştir.Bu müfrezeye de
bir baskın düzenleyen Eşref başarılı olup askerleri tutsak ettikten sonra,
kendisinin mehdi olduğunu ilan edip daha da azgınlaşmaya başlamıştır.
Askerlerin tedbirsizliği ve tecrübesizliği neticesiyle oluşan bu durum
karşısında hükümetin uzlaşma girişimlerinde bulunmuş olması da bir fayda
sağlamamıştır
Bunun üzerine Bayburt’a gelip 9. Fırka’nın kumandasını alan
Kaymakam (Yarbay) Deli Halit Bey 700 kişilik bir kuvvet 24 Aralık’ta Hart’a
hareket etmiş ve 25 Aralık günü Hart’ı kuşatarak Şeyhi, oğullarını ve
müritlerinden bir bölümünü imha etmek suretiyle bu isyanı bastırmıştır.
İsyan bastırılınca Mustafa Kemal Paşa bir telgrafla Halit
Beye teşekkürlerini iletmiştir.
24 Aralık -Günün Önemli Olayları
1144 - Musul ve Halep’in hâkimi olan Atabeg İmâdüddin Zengî 24 Aralık 1144'te Urfa'yı fethetti; böylece Urfa Haçlı Kontluğu resmen son buldu.
1867 – Şair Tevfik
Fikret doğdu
1918 - Batum'da
Türk yönetimi sona erdi. İngilizler şehre bir askeri vali tayin ettiler. Şehrin
yönetimi İngiliz Askeri Valisi'nin emrinde olmak üzere, çeşitli milliyetlerden
meydana gelen bir kurula bırakıldı.
1919 - Sivas'tan
Ankara'ya gitmekte olan Temsil Kurulu, Kırşehir'de kurbanlar kesilerek
karşılandı. Mustafa Kemal, Namık Kemal'in bir beytini değiştirerek
"Vatanın bağrına düşman dayasın hançerini/Bulunur kurtaracak bahtı kara
maderini" dedi.
1919 - Deli Halit
Bey'in kuvvetleri olan 28. ve 29. Alay Bayburt'ta Şeyh Eşrefin karargâhını
sardı. Yarın Şeyh öldürülecek ve ayaklanması bastırılacaktır.
1921- Sinop Mebusu
Dr. Rıza Nur, Sağlık Bakanlığı'na seçildi. Sağlık Bakanı Dr. Refik Bey (Saydam)
, 1 4'te istifa etmişti. Rıza Nur, 199 mebustan 116'sının oyunu aldı.
1921 - Meclis'in
gizli oturumunda Veliaht Abdülmecit Efendi'nin gönderdiği haşan dileyen mektup
tartşıldı. Yapılan oylamada, mektubun
açık celsede okunması ve cevap verilmemesi kabul edildi.
1921- Meclis, 176
Sayılı Yasa ile Ankara'da kuvvetli bir telsiz telgraf istasyonu kurabilmek için
Posta Telgraf Genel Müdürlüğü bütçesine 1 00.000 lira ödenek ayrılmasına karar
verdi. Bu telsizle Berlin, Paris ve Moskova ile de haber alışverişi
yapılabilecek.
1931 - Türkiye'nin
ilk sivil havacılık kulübü Aero Kulüp, İstanbul'da kuruldu.
1961 - Azerbaycan
Devlet Başkanı İlham Aliyev doğdu
1963 - Kıbrıs'ta
Kanlı Noel: Lefkoşa'daki Kumsal bölgesinde Tabib Binbaşı Nihat İlhan'ın eşi
Mürüvet İlhan ve çocukları Murat, Kutsi ile Hakan, Rumlar tarafından banyo
küvetinde öldürüldü.
1963 - TRT Kanunu
kabul edildi.
1976 - Sanayi ve
Ticaret Bakanlığı, zam talebini kabul etmeyince, Türkiye'de Renault otomobil
üretimi durduruldu.
1979 - Tüm
Öğretmenler Birleşme ve Dayanışma Derneği (TÖB-DER), Türkiye çapında direniş ve
protesto eylemleri düzenledi. Eylemler sırasında 4 kişi öldü, 4000 kişi gözaltına
alındı. Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı TÖB-DER Genel Merkezi'ni kapattı.
1979 - Heykeltıraş
Şadi Çalık öldü.
1981 - İstanbul
Sıkıyönetim Mahkemesi Savcısı, 52 DİSK yöneticisi sendikacı hakkında idam
cezası istedi.
1994 - Cumhuriyet
Halk Partisi ve Sosyaldemokrat Halkçı Parti birleşme kararı aldı.
1995 - Erken genel
seçim yapıldı. Refah Partisi seçimden birinci parti olarak çıktı, ikinciliği
milletvekili sayısı bakımından DYP, oy oranı açısından ANAP aldı.
1998 - Yargıtay 9.
Ceza Dairesi, Sivas Katliamı Davası'nda 33 kişi hakkındaki idam kararlarını,
usul eksiklikleri nedeniyle bozdu. 16 Haziran 2000'de Ankara 1 Numaralı DGM,
Yargıtay'ın yerel mahkeme kararını iki kez bozduğu davanın üçüncü
yargılamasında 33 sanık hakkında idam cezası verdi. 10 Mayıs 2001'de Yargıtay,
31 kişinin idam cezasını onadı. 2 kişi hakkındaki karar bozuldu.
2003 - Ankara'daki
Modern Çarşı'da çıkan yangında 1 kişi öldü. Çarşı kullanılamaz duruma geldi.
2013 - ABD’de
çalışmalarını sürdüren Türk bilim adamı Ahmet Yıldız’a, ABD Başkanı Barack
Obama tarafından Genç Bilim İnsanları ve Mühendisler Başkanlık Kariyer Ödülü
verildi.
Yorumlar
Yorum Gönder