2 MAYIS

Günün OlayıPontos Rum Devleti Talebi

Trabzon metropoliti Hrisantos Bağımsız Pontos Devleti kurulması konusundaki muhtırasını Paris Konferansına sunması

02.05.1919

Osmanlı Devleti’nin dağılma sürecine girince Emperyalist Devletler Türkiye üzerindeki senaryolarını, Türksüz Anadolu projelerini yeniden sahneye koymaya başladılar.

Birinci Dünya Savaşı başlamadan önce Karadeniz Bölgesi’nde eğitim ve öğretim veren Merzifon Amerikan Koleji Müdürü’nün çabaları sonucunda 1904 yılında Pontus Rum Cemiyetinin kuruluşu gerçekleştirildi. Hristiyanların Osmanlı’dan ayrılarak ayrı devlet  kurmaları gerektiğini savunan bu okulun yöneticileri, bölgedeki Rum çocuklarına Pontus Devleti düşüncesini aşılıyorlardı. Bölgede çalışmalarını hızlandıran Pontus Rum Cemiyeti, 1910 yılında Pontus adında bir dergi çıkarmaya başladı.

Rumları Osmanlı İmparatorluğundan ayırmak üzere kurulan ve Makedonya’da ve Girit’te de başarılı olan Etniki Eterya Cemiyeti ile de ilişki kuran Pontus Rum Cemiyetinin temel amacı, merkezi Samsun olan Batum’dan İnebolu’ya kadar olan bölgede bir Rum Pontus Devleti kurmaktı. Pontus Rum Cemiyetinin çalışmalarına destek olmak ve bölgedeki Rum nüfusunun artmasını sağlamak amacıyla Kordos adıyla bir Rum cemiyeti daha kuruldu.

Kordos Cemiyeti; bölgeye başka yerlerden on binlerce Hristiyan nüfus getirdi. Bölgede yaşayan Rum ve Ermeniler günlük hayatlarında genellikle Türkçe konuşuyorlardı. Yunanistan’dan gelen papaz ve öğretmenler, Rumlara Türkçeyi yasaklayıp Rumca konuşma zorunluluğu getirdiler. Türk geleneklerine sahip ve Türkçe konuşan birçok Rum üzerinde baskı yapmaya başladılar.

1916 yılından itibaren Ruslar, Rum çetelerinin de yardımı ile Karadeniz Bölgesi’ni işgal ettiler. Ruslar, Rumlara silah, araç ve gereç vererek onları Osmanlı Devleti’ne karşı isyan etmeleri için kışkırtmaya başladılar. Rum çetelerine Rusların yanı sıra İtilaf Devletleri ve İstanbul’daki Fener Rum Patrikhanesi de önemli destekler sağladılar.

1917 yılında Rusya’da meydana gelen Bolşevik İhtilali sonucunda Ruslar Karadeniz Bölgesi’nden çekilme kararı aldılar. Böylece bölgenin denetimi yeniden Osmanlı Devleti’nin eline geçmiş oldu. Bütün bu gelişmelere rağmen bölgedeki Rum çetelerinin çalışmaları bir türlü önlenemiyordu. Mondros Ateşkes Anlaşması’nın imzalanmasından sonra bölgedeki Rum çete faaliyetlerini daha da arttı. Yunanistan’ın ve İtilaf Devletlerinin desteği ile bölgenin savunmasını zayıflatmak ve işgal edilmesine zemin hazırlamak amacı ile bölgede karışıklıklar çıkarmaya ve halkı bölgeden göç ettirmeye çalışıyorlardı.

Türk milleti, Rum çetelerine imkânsızlıklar içinde karşı durmaya çalışıyordu. 02.05.1919 tarihinde Trabzon metropoliti Hrisantos Bağımsız Pontos Devleti kurulması konusundaki muhtırasını Paris Konferansına sundu  ve bu talep konferansın gündemine alındı. Rumlar ve Yunanistan Doğu Karadeniz’de yaşayan Rum nüfusunun Türklerden daha fazla olduğunu kabul ettirmek için konferans boyunca yoğun mesai harcadı. Bu düşünceler konferansta sadece İngiltere tarafından kabul edildi. İngiltere, bölgede kurulacak bir Rum Pontus Devleti aracılığıyla Doğu Karadeniz ve Kafkasları denetimi altında tutmayı düşünüyordu. . Yunanistan Megao İdeaya ulaşacaktı..

İtilaf Devletleri, Osmanlı Hükûmetine “Karadeniz Bölgesi’nde Rumların can ve mal güvenliğinin kalmadığını, bölgede güven ortamının yeniden sağlanmaması hâlinde Mondros Ateşkes Anlaşması’nın 7. maddesine dayanarak, Samsun ve çevresine asker çıkartıp işgal edeceklerine” dair bir nota verdiler. Bu nota üzerine Osmanlı Hükûmeti bölgede inceleme yapmak üzere Mustafa Kemal Paşa’yı, Dokuzuncu Ordu Müfettişi olarak görevlendirildi.

Mustafa Kemal, 19 Mayıs 1919’da Samsun’a geldikten sonra Osmanlı Hükumetine gönderdiği telgraflarda; Samsun ve çevresindeki huzur ve güven ortamının bozulmasına Rum çetelerinin neden olduğunu, bölge halkının ise bunlardan korunmak için silahlı mücadele etmeye başladığını belirtti.

Kurtuluş savaşı sırasında Karadeniz’deki Rum Çeteleri ile de mücadele edildi… Lozan sonrası gerçekleşen Mübadele ile Karadeniz’de Rum kalmadı. Böylece Pontus defteri de açılmamak üzere kapandı..

TARİHTE BUGÜN

02/05/1876      Bulgar İsyanı başladı

02/05/1885     Anadolu'nun ilk lisesi Kastamonu Abdurrahmanpaşa Lisesi temeli törenle atıldı.

02/05/1919      16 Nisan gününden bu yana yollarda olan Öğüt Kurulu Burdur’a geldi

02/05/1919  Trabzon metropoliti Hrisantos Bağımsız Pontos Devleti kurulması konusundaki muhtırasını Paris Konferansına sundu

02/05/1920   Milli Mücadele yanlısı din adamlarının ve din bilginlerinin, Şeyhülislam Dürrizade Abdullah'ın ıo Nisan tarihli fetvasına karşı hazırladıkları, bağımsızlık için çarpışmanın gerekli olduğunu bildiren fetva, camilerde okunmaya başladı

02/05/1920    San Remo Konferansı'nın Trakya'yı Yunanistan'a bırakması üzerine Trakya Paşaeli Cemiyeti, Edime’de büyük bir kongre toplanmasını kararlaştırdı.

02/05/1920   Düzce isyancıları Bolu üzerine yürümeye başladılar. Yürüyüşe, Mudurnu ve Bolu çevresinden bazı köylüler de katıldı. Milli Kuvvetler, 500 kişiden meydana gelen isyancı topluluğunu Bolu çevresinde yakaladı, şiddetli çarpışmalar sonucunda ıoo isyancı imha edildi

02/05/1926      Atlantik'in iki yakası arasında ilk faks mesajı gönderildi. İngiltere’den ABD’ye..

02/05/1954     Genel seçimler yapıldı. Demokrat Parti 503, Cumhuriyet Halk Partisi 31, Cumhuriyetçi Millet Partisi 5, bağımsızlar 2 milletvekili çıkardı.

02/05/1973      Lübnan ordusunun Filistinli mültecilere saldırmasıyla Lübnan iç savaşı başladı

02/05/1982      Falkland Adaları'nda İngiltere-Arjantin savaşı başladı.

02/05/1995      Milliyetçi Hareket Partisi davası, 15 yıl geçmesi nedeniyle zamanaşımına uğradı..

02/05/1998      Avrupa Merkez Bankası, Brüksel'de kuruldu.

02/05/1999      Fazilet Partisi'nden Merve Kavakçı milletvekili yemin törenine başörtüsüyle katıldı.  

02/05/2002      AB, PKK ve DHKPC’yi terör örgütleri listesine ekledi

02/05/2011      Usame Bin Ladin ABD güçlerince öldürüldü.