11 Mayıs

Günün Olayı

Mustafa Kemal ve Arkadaşlarını İdamına Karar Verilmesi

11 Mayıs 1920

Damat Ferit Paşa Hükümeti, Kuvâyı Milliye’yi yok etmek için önce Şeyhülislam Dürrizade Abdullah’a “Fetvâ-yı Şerife” yayınlatır. Özellikle Anadolu’daki din adamlarının karşı fetvaları ile bu girişim Ankara tarafından etkisiz hale getirilir… Bunun üzerine İngilizlerle birlikte tertiplenen suikast girişimleri, Ali Galip olay, Mustafa Sagir olayı… Bir taraftan da iç isyanlar kışkırtılır… Anzavur devreye sokulur… Tüm bunlarla da yetinilmez Kuvâyı Milliye Hareketi’nin ileri gelenler hakkında İdam Cezası vererek Kuvayı Milliye engellenmek istenir…  Tüm bunları gerçekleştirmek için de, Milli Harekete düşman, Kürt Teali Cemiyeti üyesi Nemrut Mustafa Paşa 1. Divân-ı Harbi Örfi Riyaseti’ne getirir.

Bu mahkeme de yaptığı gıyabi yargılama (!) sonucu;  Mustafa Kemal,  Kara Vasıf (Karakol), Ali Fuat (Cebesoy) Alfred Rüstem (Bilinski), Adnan (Adıvar) Beyler ile Halide Edip (Adıvar) Hanımı 11 Mayıs 1920 günü idama mahkûm eder.

Padişah Vahdettin tarafından onaylanan mahkeme kararı, Sadrazam Damat Ferit Paşa tarafından, aşağıda sadeleştirilmiş metni verilen yazı ile gereği yapılmak üzere Harbiye Nazırlığı’na gönderilir.

Harbiye Nezareti Adliye-i Askeriye Dairesi Şubesi Nüsha : 705
PADİŞAH BUYRUĞU Mehmet Vahidüddin
“Kuva-yı Milliye adı altında çıkardıkları fitne ve fesatla, anayasaya aykırı olarak halktan zorla para toplamak, asker almak, bunun aksine hareket edenlere işkence ve eziyet ederek şehirleri yakıp yıkmaya kalkmak suretiyle iç güvenliği bozanların tertipçisi oldukları iddiasıyla haklarında dava açılan, Üçüncü Ordu Müfettişliğinden alınarak askerlik mesleğinden çıkartılmış bulunan Selanikli Mustafa Kemal Efendi, Eski yirmi yedinci fırka kumandan miralaylıktan emekli İstanbullu Kara Vasıf Bey, Eski yirminci kolordu kumandan Mirliva Salacaklı Fuat Paşa ile Eski Vashington (Washington)elçisi ve Ankara milletvekili Midillili Alfred Rüstem ve sıhhiye eski müdürü İstanbullu Doktor Adnan Bey ile Üniversite Batı Edebiyatı eski öğretmeni Halide Edip Hanımın, ayrıntıları 11 Mayıs 1336 (1920) tarihli ve 20 numaralı karar tutanağında yazılı olduğu üzere, Mülkiye Ceza Yasası’nın kırk beşinci maddesinin birinci fıkrası delaletiyle elli beşinci maddesinin dördüncü fıkrası ve elli altıncı maddesi uyarınca, sahip oldukları askeri ve mülki rütbe ve nişanlarla, her türlü resmi unvanlarının kaldırılmasına ve idamlarına, halen firarda bulunmaları dolayısıyla yasa hükümleri gereğince mallarının haczedilerek, usulüne göre yönetilmesine ilişkin İstanbul bir numaralı sıkıyönetim mahkemesi tarafından gıyaben verilen hüküm ve karar, ele geçirildiklerinde tekrar yargılanmak üzere onaylanmıştır.
Bu Padişah Buyruğu’nu yürütmeye Harbiye Nazırı görevlidir.
24 Mayıs 1336 (1920)Sadrazam ve Harbiye Nazır VekiliDAMAT FERİT

Bu idamı Diğer idamlar takip etmiş; Fevzi Paşa (Çakmak) 24 Mayıs tarihinde idama mahkum edilmiş, onun ardından da aralarında İsmet (İnönü) Bey, Rıza (Nur) Bey, Yusuf Kemal (Tengirşenk) Bey ve İsmail Fazıl Paşa* gibi önemli simaların da bulunduğu 9’u İcra Vekili 17 kişi yargılanmış ve  onlar da 6 Haziran 1920’de “idama” mahkûm edilmişlerdir.

*İsmail Fazıl Paşa TBMM Hükümetinin Bayındırlık Bakanıdır. 1921 yılında vefat etmiştir.  Ali Fuat (Cebesoy) Paşa’nın babası, Mustafa Fazıl Paşa’nın oğludur.

TARİHTE BUGÜN

11 MAYIS

·         330   - İstanbul (Konstantinopolis) Roma’nın yeni başkenti oldu…

·         1583- Özdemiroğlu Osman Bey komutasındaki Osmanlı Ordusu’nun Meşale Savaşında İran ordusunu bozguna uğratması

·         1867 - Lüksemburg, Fransa'dan ayrılarak bağımsız devlet oldu.

·         1915 – Ruslar Malazgirt’i işgal etti

·         1918- Şimâlî Kafkasya Cumhuriyeti kuruldu.

·         1919- Bodrum Fethiye ve Marmaris İtalyanlarca işgal edildi.

·         1920 - Mustafa Kemal Paşa ve Bazı Kuvayı Milliyeciler İstanbul'daki Divan-ı Harp tarafından idama mahkûm edildi.

·         1920- Kazım Karabekir’in TBMM’ne gönderdiği Bolşeviklerin Milli Harekete olumlu baktığı yolundaki raporu görüşüldü. Vekiller Bolşevikleri öven konuşmalar yaptılar.

·         1920- Eskişehir’de MSB’na bağlı olan ve silah imal edecek olan İmalat-ı Harbiye Müdürlüğü kuruldu.

·         1921 – İstanbul’daki İngiliz Komiseri; Kuvayı Milliye’ye karşı Kürtler’i kullanmayı öngören bir planı İngiliz Başbakanı Lord Curzon’a gönderdi

·         1938 - Atatürk, çiftliklerini ve taşınmazlarını devlete bağışladı.

·         1942- Amerika Birleşik Devletleri’nin Biltmore şehrinde siyonist konferansının toplanması ve Yahudi devleti kurma kararının deklare edilmesi

·         1944- Kırım Türklerinin son ferdine kadar Kırım’dan sürülmesinine ilişkin kararın Stalin tarafından imzalanması

·         1946 - Cumhurbaşkanı İsmet İnönü'nün CHP Tüzüğü'nde yer alan "Millî Şef" ve "Değişmez Genel Başkan" unvanları kaldırıldı.

·         1954- Ünlü hikayeci Sait Faik Abasıyanık öldü

·         1960 – Ereğli Demir Çelik fabrikası kuruldu

·         1961 - Yassıada'da Anayasa'yı ihlal davası başladı.

·         1963 - Başbakan İsmet İnönü, 'Kürt sorunu'nun tehlike oluşturmadığını söyledi.

·         1998 – Türk Halk Müziği Sanatçısı Sevim Tanürek bir trafik kazasında vefat etti. Tanürek’i ölmesine neden olan aracı Burak Erdoğan kullanıyordu. Bilirkişi  raporuna göre Sevim Tanürek’in 8/8 kusurluydu. Bilirkişi Eyüp Çakmak daha sonra TDİ Genel Müdürü olacaktır.

·         2003- Necmettin Erbakan’ın Saadet Partisi Genel Başkanı seçilmesi

·         2013 - Hatay'ın Reyhanlı ilçesinde arka arkaya iki patlama oldu. Patlamada 52 kişi hayatını kaybederken, 150'nin üzerinde kişi de yaralandı.

·         2018 -  Tarihçi ve yazar Mehmed Niyazi Özdemir öldü