10 MAYIS

Günün Portresi

Napolyon’u Mağlup Eden Komutan

Cezzar Ahmet Paşa

Bosna’da doğan Cezzar Ahmet Paşa’nın kesin doğum tarihi bilinmemektedir. Bosna Valisi Hekimoğlu Ali Paşa’nın hizmetine girerek, onunla birlikte Mısır’a gitmiş, orada da yetenekleri, zekâsı ve kahramanlığı ile kısa zamanda yükselmiştir.  Bedeviler ile yaptığı savaşlarda birçok isyancıyı develeriyle birlikte öldürdüğü için kendisine yöre halkı tarafından “deve kasabı” anlamına gelen “Cezzâr” lakabı verildi. 

Mısır civarında bulunduğu görevlerdeki başarısının  karşılığı olarak kendisine Rumeli Beylerbeyliği pâyesi ve ardından Karahisar mutasarrıflığı verildi; daha sonra da vezir rütbesiyle Sayda valiliğine getirildi.

Gerek Şam gerekse Sayda valilikleri sırasında sürekli olarak Akkâ’da oturan Cezzâr, devlete yönelik muhtelif isyanı bastırdıktan sonra Akkâ’daki mevkiini daha da güçlendirdi. 

Cezzar Ahmed Paşa, Akkâ, Sayda ve Beyrut'ta önemli ürünlerin ticaretini kontrolüne alarak, Avrupa'dan fazla talep gören ürünlerin ihracatından büyük gelirler elde etti. Onun ekonomik ve siyasi gücünün artması, bölgede ticaretine hâkim olan Fransızları çok rahatsız etti. Çıkarları zedelenen Fransız ve Hristiyan Arap tüccarlar, onun aleyhinde kampanya başlattı. Fransız elçisi Padişaha onu şikâyet etti.

Bu arada Mısır'ı işgal eden Napolyon Bonapart, Suriye'ye yöneldi. 1799 yılı başlarında Gazze, Yafa ve Hayfa'yı ele geçirdi ve Filistin'in anahtarı sayılan Akkâ'yı kuşattı. Generallerine bu kalenin birkaç gün içinde alınacağını söyleyerek, Cezzar Ahmed Paşa'dan da şehri bir an önce teslim etmesini istedi. "Birkaç günlük ömrü kalmış bir ihtiyarla savaşmak istemiyorum. Kaleyi teslim edin" dedi. Cezzar Ahmed Paşa ise Napolyon'a "Kalan birkaç günlük ömrümüzü de cihad ile geçirmekte kararlıyız. Allah'a hamdolsun daha elimiz silah tutuyor" diye cevap verdi. Napolyon iki hafta içerisinde Akka’ya defalarca saldırmasına her saldırıda farklı taktikler denemesine rağmen Akkâ'yı ele geçiremeyince, Cezzar Ahmed Paşa'ya "Eğer kaleyi teslim edersen, kıymetli malların ve askerinle beraber istediğin yere gidebilirsin" mealinde bir mektup daha yazdı. Cezzar Ahmed Paşa verdiği cevapla Napolyon'u bir defa daha şaşırttı: "Devlet bize bu kaleyi korumak için vezirlik verdi, teslim etmek için değil. Biz şehit olmadan burayı ele geçiremezsin."

Napolyon Akkâ'yı ele geçirmeyi hem stratejik önemi hem de  yenilmezlik şöhretin sürdürmek için çok istiyordu.  10 Mayıs günü büyük bir saldırıya geçerek, topların yıktığı surlardan askerlerini kaleye soktu. Ama Cezzar Ahmet Paşa komutasındaki askerlerin yaptığı kahramanca savunma karşısında geri çekilmek zorunda kaldı… Tarihin en büyük askerlerinden birisi 90’ını aşkın Türk komutan karşısında mağlubiyeti tatmıştı… Napolyon mağlubiyeti kabul edip kuşatmayı kaldırarak Mısır'a döndü.

Napolyon Akkâ mağlubiyetinden sonra söylediği şu sözler Cezzar Ahmet Paşa’nın büyüklüğünün de ifadesidir; “Kader beni bir ihtiyarın oyuncağı yaptı. Eğer Akka'da durdurulmasaydım, bütün doğuyu ele geçirirdim.”

Cezzar Ahmed Paşa, nerdeyse yoktan var ederek modern bir şehir haline getirdiği Akkâ'da 1804 yılında vefat etti. Cenazesi kendi adını taşıyan caminin bahçesine defnedildi..

TARİHTE BUGÜN

1795 - Halıcıoğlu’nda ilk topçuluk okulu “Mühendishane-i Berri Hümayun” açıldı.

1799 - Cezzar Ahmed Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu, Akka'da Napolyon Bonapart'ın komutasındaki Fransız ordusunu yenilgiye uğrattı.

1868- Cumhuriyet sonrası adı Danıştay olarak değiştirilen Şura-yı Devlet kuruldu…

1872 - Victoria Woodhull, ABD Başkanlığı'na aday olan ilk kadın oldu.

1876 - Osmanlı Devleti'nde, basına sansür uygulaması başlatıldı.

1908 - Kadın iplik işçileri Bursa'da greve çıktı.

1909 - 50 abone kapasiteli ilk Telefon santralinin İstanbul Meydancık Postanesinde 28 Aboneyle hizmete girdi.

1915 – Rus kuvvetleri Hamur’u işgal ettiler..

1920-  “Kuvayı Muhammediye Umum Komutanı” Anzavur Adapazarı’nı işgal etti..

1921 - Mustafa Kemal Paşa, TBMM'de Müdafaayı Hukuk Grubu'nu kurdu.

1933 - Almanya'da Naziler; Heinrich Mann, Upton Sinclair, Erich Maria Remarque gibi yazarların kitaplarını yakmaya başladı.

1941 - 550 Alman uçağı Londra'yı bombaladı, yaklaşık 1400 sivil öldü.

1941-  Adolf Hitler'in yardımcısı Rudolf Hess kendi kullandığı uçakla barış görüşmesi için İngiltere'ye uçtu. İngiltere'de tutuklandı, ömür boyu hapse çarptırıldı. 1987'de öldüğünde, halen Berlin'deki Spandau cezaevindeydi.

1960 - ABD'ye ait "USS Triton" adlı nükleer denizaltı, Dünya çevresini su altından dolaştığı ilk seferini tamamladı.

1876 – Medrese öğrencilerinin sadrazam ve şeyhülislamın görevden alınmasını temin için yaptıkları nümayiş

1978 - İstanbul, Beyoğlu'ndaki tarihi Çiçek Pasajı çöktü. Enkaz altında kalan 12 kişi öldü, 16 kişi yaralandı.   

1988- Bakanlar Kurulu, Başbakan Turgut Özal'ın annesi Hafize Özal'ın İstanbul'daki Süleymaniye Camii avlusuna defnedilmesine izin verdi. Mezar, Nakşibendi Şeyhi Mehmet Zaid Kotku'nun yanında.

1994 - Güney Afrika Cumhuriyeti'nin ilk siyah Devlet Başkanı Nelson Mandela göreve başladı.

1996 - DYP Genel Başkanı Tansu Çiller'in Başbakanlık'tan ayrılmadan 22 gün önce, örtülü ödenekten 500 milyar lira çektiği açıklandı.

2008- Opera Sanatçısı Leyla Gencer öldü.

2010 - Deniz Baykal, CHP Genel Başkanlığı'ndan istifa etti.