13 NİSAN

Günün Portresi

ORHAN VELİ

13 Nisan 1914 -14 Kasım 1950

Orhan Veli ismi Türk Şiirinde yeniliğin, farklılığın, kurallara baş kaldırının adıdır… O’nun en önemli temsilcisi olduğu “Garip” akımı, kendinden sonra gelen tüm şairleri etkilemiştir…

Şiiri geniş kitlelere sevdiren insandır. Şiire en ilgisiz kişiler bile, sözü geldiğinde ondan birkaç satır  okuyabilirler.. Mesela; Ben bir garip Orhan Veli, Bir elinde cımbız-bir elinde ayna, Yazık oldu Süleyman Efendiye, ağlasam sesimi duyar misiniz mısralarımda ….

Lisenin ilk yılında edebiyat öğretmeni olan şair romancı  Ahmet Hamdi Tanpınar’ın   Orhan Veli’nin  edebiyat ve şiir anlayışının gelişmesinde önemli katkıları oldu. Lise yıllarından arkadaşları Oktay Rıfat ve Melih Cevdet'le birlikte Sesimiz isimli bir dergi çıkardı. Liseden sonra İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'nin felsefe bölümüne kaydını yaptırdı. 1933 yılında Edebiyat Fakültesi Talebe Cemiyeti başkanı seçildi. 1935 yılına kadar devam ettiği üniversiteyi bitirmeden okuldan ayrıldı. Üniversite öğrenciliği ile sürdürdüğü Galatasaray Lisesi'ndeki öğretmen yardımcılığı görevine, okuldan ayrıldıktan sonra bir sene daha devam etti. 1936 yılında başladığı PTT’de memuriyet görevinden  askerlik sebebiyle 1942 senesinde ayrılan Orhan Veli, askerlik dönüşü bir süre Milli Eğitim Bakanlığı Tercüme bürosunda çalıştı.  

Arkadaşları Oktay Rıfat ve Melih Cevdet Anday ile “Garip” şiir akımını başlattı… Tiyatro oyuncusu, çevirmen, hikâye yazarı ve hepsinden önemlisi büyük bir şair olarak sanat dünyamızda önemli yeri olan Orhan Veli 11 Kasım 1950 günü Ankara’da bir çukura düştü, başından yaralandı ama önemsemedi. 3 gün sonra 14 Kasım 1950 günü 36 yaşında hayata gözlerini yumdu.

TARİHTE BUGÜN

13/04/814				Tuna Bulgar Devleti hanı Krum Han Öldü
13/04/1517				Son Mısır Sultanı Tomanbay’ın Yavuz tarafından idam ettirilmesi
13/04/1695				Fablleriyle ünlü Fransız şair Jean de La Fontaine Doğdu
13/04/1893				Osmanlı dönemi Türk yazarı Muallim Naci öldü
13/04/1909				31 Mart  (Rumi 31 Mart 1325) ayaklanması başladı.
13/04/1914				Orhan Veli  Doğdu
13/04/1919				Karsatki İngiliz Birlikleri Karstaki Milli Hükümet binasını bastı  Yöneticiler Malta’ya sürüldü. Valilliğe bir Ermeni Milis komutan getirildi.
13/04/1923				Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakna bağlı olarak Futbol Heyeti Müttehidesi (Futbol Federasyonu) kuruldu. (21 Mayıs'ta FİFA üyeliğine kabul edildi.)
13/04/1923				Telif ve Tercüme Heyeti başkanlığına atana Ziya Gökalp göreve başladı.
13/04/1925				Ankara İstiklal Mahkemesi, Terakkiperver Cumhuriyet Fıkrası ileri gelenlerinin evlerini arattı.
13/04/1933				Yüksek Mühendislik Mektebi'ni yani bugünkü İstanbul Teknik Üniversitesi'ni bitiren Sabiha ve Melek Hanımlar diplomalarını aldılar. Her iki kadın mühendis de, kura sonucu Ankara ve Bursa Nafıa (Bayındırlık) İdaresi'ne atandılar.
13/04/1933				Ankara Yahudileri Türkçe konuşmaya karar verdiler.
13/04/1975				4 Hıristiyan Falanjiste karşılık 27 Filistinlinin öldürülmesiyle Lübnan İç Savaşı başladı.
13/04/1982				Eski sosyal güvenlik bakanlarından Hilmi İşgüzar, yolsuzluk iddialarıyla yargılandığı Yüce Divan'da 9 yıl 8 ay hapse mahkûm oldu.
13/04/1992				Ünlü fizikçi Feza Gürsey öldü
13/04/1994				Radyo-Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) kuruldu.
13/04/1994				Refah Partisi Genel Başkanı Necmettin Erbakan "Refah Partisi'ne geçiş dönemi kanlı mı olacak tatlı mı olacak, buna 60 milyon karar verecek" dedi.
13/04/1998				Terör örgütü PKK'nın iki numaralı adamı Şemdin Sakık ile kardeşi Arif Sakık, Genelkurmay Başkanlığı Özel Kuvvetler Komutanlığı'nca yakalanıp Türkiye'ye getirildi.
13/04/1999				Atatürk Uluslararası Barış Ödülü'nün, Azerbaycan Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev'e verilmesi kararlaştırıldı.
13/04/2005				Nobel Edebiyat Ödülü sahibi Alman yazar Günter Grass öldü