2 NİSAN

Günün Portresi
AHMET VEFİK PAŞA

03 07 1823-02 04 1891

Türkçülük hareketinin ve Türk Tiyatrosunun öncülerinden olan, Edirne ve Bursa Valisi, Paris Büyükelçisi, Vakıflar Nazırı, Adliye Nazırı, Milli Eğitim Nazırı, Sadrazam olarak görev yapmış, devlet adamı, tarihçi, dilci, çevirmen, oyun yazarı, fikir adamı Ahmet Vefik Paşa 3 Temmuz 1823'de İstanbul'da doğdu. 1831 yılında İstanbul'da başladığı eğitimini, hariciye memuru olan babasının görevi nedeniyle gittiği Paris'te Saint Louis Lisesi'nde tamamladı. Paris'te bulunduğu süre içinde mükemmel bir Fransızca'yı sahip oldu ve 1837'de yurda dönünce tercüme odasında çalıştı. 1840'da Londra'ya elçilik kâtibi olarak gitti ve orada da İngilizce öğrendi.

Sırbistan, İzmir, Eflak ve Boğdan'da çeşitli görevlerde bulunduktan sonra 1842'de İstanbul'da tercüme odasında başmütercim olarak görev yaptı ve Devlet Salnamesi (Yıllığı) hazırlayan komisyonda çalıştı. Daha sonra Tahran'a elçi olarak atanarak Farsçayı, Fars tarihini ve kültürünü öğrendi. Tahran'da elçi iken elçilik binasını Osmanlı Devleti toprağı olarak ilan edip bayrak çektiren ve bunu ilk kez uygulatan da Ahmet Vefik Paşa olmuştur.

1857'de bir süre Adliye Nazırı olarak çalıştıktan sonra 1860'ta Paris büyükelçisi, 1861'de Bursa'da Evkaf Nazırı oldu. Halkın şikayetleri üzerine Bursa'daki görevinden alınarak yıllarca resmi bir görev verilmedi, bu süre içinde Türk tarih ve edebiyatına tercüme ve telif  yoluyla  yeni eserler kazandırdı. 1872'de atandığı Maarif Nazırlığından 1873'de alındı. Kısa bir süre Edirne Valiliği yaptı. 1878'de tekrar Maarif Nazırı, daha sonra da kısa bir süre sadrazam oldu.  1879-1882 yılları arasında Bursa valisi olarak görev yaptı, tekrar sadrazam oldu ama bu görevi de sadece 3 gün sürdü. Vefatına kadar Rumelihisarı'ndaki evinde ilmi ve edebi çalışmalar yaptı. 2 Nisan 1891'de İstanbul'da vefat etti Rumelihisarı mezarlığına defnedildi.

Bursa valiliği sırasında bugün kendi adıyla anılan bir tiyatro yaptırdı. Moliere'in 16 eserini uyarladı, Victor Hugo ve Voltaire'in eserlerini tercüme etti.

Ahmet Vefik Paşa, tiyatroda, Tomas Fasulyacıyan Kumpanyasına kendi tercüme ve uyarlamalarını oynattırır, bir yönetmen gibi oyunla ilgilenir ve memurları oyunu izlemeye mecbur tutardı. Bu tür hareketleri yüzünden çok yadırgandı.

Ahmet Vefik Paşa'nın Eserleri

Lehçe-i Osmanî: Türkçeden Türkçeye ilk sözlük çalışmasıdır. Kelimelerin aynı zamanda farklı ağızlardaki kar­şılıklarına da yer verilmiştir. Kullanımda olan yabancı sözcükler ve yerli sözcükler ayrı bölümler halinde derlenmiştir.

Şecere-i Türk Çevirisi: Çağatay Türkçesi ile Ebu'I Gazi Bahadır Han tarafından kaleme alınmış olan Şecere-i Türk (Türklerin Seceresi) adlı eseri Çağatay Türkçesinden Osmanlı Türkçesine aktarmıştır.

Müntehabat-ı Durûb-ı Emsâl:  Şinasi’nin başlattığı  atasözü derleme çalışmasının daha sistematik ve kapsamlı halidir.

Fezleke-i Tarih-i Osmanî: Bu eser, kültür ve eğitim tarihimiz açısından oldukça önemlidir. Rüştiyelerde Osmanlı tarihi derslerinde okutulmak üzere hazırlanmış ilk ders kitabıdır.

Hikmet-i Tarih (Tarih Felsefesi)

Moliere'in 16 eserini tercüme etmiştir.

Ayrıca çoğu Moliere’den ek çok tiyatro oyununu Türk Kültürüne uygun bir şekilde Türkçe’ye uyarlayarak sahnelenmesini sağlamıştır…

TARİHTE BUGÜN

2 Nisan Dünya Otizm Farkındalık Günü

02/04/1453

Fatih Sultan Mehmet komutasında İstanbul kuşatması başladı.

02/04/1805

Masal yazarı H. Christian Andersen, doğdu.

02/04/1840

Fransız yazar Émile Zola, doğdu (ö. 1902)

02/04/1891

Ünlü devlet adamı ve Sadrazam Ahmet Vefik Paşa vefat etti.

02/04/1899

Yazar Peyami Safa doğdu

02/04/1918

Van ve Muradiye Düşman işgalinden kurtuldu.

02/04/1923

Atatürk’ün koruması Topal Osman öldürüldü

02/04/1924

ABD'li sinema oyuncusu Marlon Brando doğdu.

02/04/1930

Kadınlara, seçme ve seçilme hakkı tanıyan  Belediye Kanunuı  kabul edildi.

02/04/1948

Ankara'da Opera binası, Cumhurbaşkanı İsmet İnönü'nün katıldığı törende, Adnan Saygun'un ''Kerem ile Aslı'' operasıyla perdelerini açtı.

02/04/1948

Yazar Sabahattin Ali, Bulgaristan sınırını geçmeye çalışırken, kılavuzu Ali Ertekin tarafından öldürüldü.

02/04/1952

Yeşilırmak'ın taşması üzerine Amasya sular altında kaldı. 50 kadar ev yıkıldı, binlerce hayvan da telef oldu.

02/04/1960

Kayseri'ye giden CHP Genel Başkanı İsmet İnönü'nün bulunduğu tren, valinin emriyle durduruldu. Zorlukla yoluna devam eden İnönü, Kayseri'de 50 bin kişi tarafından karşılandı.

02/04/1963

27 Mayıs, "Hürriyet ve Anayasa Bayramı" ilan edildi

02/04/1967

Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay, Başkan Johnson'un davetlisi olarak Amerika Birleşik Devletleri'ne gitti. Sunay'ın gezisinin ilk gecesinde Washington'daki Türk Elçilik binasına bomba atıldı.

02/04/1968

İzmir'de bir köpeğe kalp nakli ameliyatı yapıldı; köpek ameliyattan kısa bir süre sonra öldü.

02/04/1976

İlk Türk Turizm Kurultayı İstanbul'da toplandı.

02/04/1976

Doğubayazıt ve çevresindeki 4.8 büyüklüğündeki depremde 5 kişi öldü, 80 ev yıkıldı.

02/04/1987

İstanbul'da yapılan ECO toplantısında, Türkiye, Pakistan ve İran uzaya ortak bir haberleşme uydusu fırlatmayı kararlaştırdı.

02/04/1992

Ermenistan Kelbecer’i işgal etti

02/04/2001

İş adamı Ayhan Şahenk, vefat etti.

02/04/2001

Yasadışı İBDAC örgütünün elebaşı ''Salih Mirzabeyoğlu'' takma adlı Salih İzzet Erdiş, ''Anayasal düzeni silah zoruyla değiştirmeye kalkışmak'' suçundan idam cezasına çarptırıldı.