31 Aralık ve Abdurrahman Kamil Yetkin

 

Günün Portresi

Abdurrahman Kamil Yetkin

Mustafa Kemal’i Amasyalılara “İşte Hazreti Ömer gibi bir Başbuğ” diye tanıtan Müftü

 İlmiye mensubu bir aileden gelen ve kadılık görevinde bulunan Ahmed Rifat Efendi’nin oğlu olan  Abdurrahman Kamil  Efendi 1850 yılında Amasya’da doğdu. Sıbyan mektebinden sonra 1861’de hıfzını tamamlayarak hafız oldu. Amasya Rüşdiyesi’nin ardından Mehmed Paşa Medresesi’ne devam etti. Buradaki tahsili sırasında istihrâc (mevcut bilgilerden geleceğe dair tahmin yürütme) ile ilgilendi. Ferâiz ve aruz ilmini kardeşi Sâdık Efendi’den öğrendi. 1879’da Şirvânî Mîr Hasan Efendi’den icâzet aldı. Aynı yıl Amasya Bekir Paşa Medresesi’ne müderris tayin edildi.

Arapça ve Farsça bilen Abdurrahman Efendi, 1900 Mayısında Amasya müftülüğüyle birlikte Sivas ve Karadeniz bölgesi vâizliği (kürsü şeyhliği) görevine getirildi. Hicaz Demiryolu İâne Komisyonu’ndaki hizmetinden dolayı 1903’te nişan ve madalya ile taltif edildi. Aynı yıl kendisine Mûsıle-i Süleymâniyye-i Râbia’dan Bursa Fakihzâde Medresesi pâyesi, 1905’te İzmir pâyesi tevcih edildi. 1912’de yanlışlıkla emekliye sevk edildiyse de tekrar müftülük görevine getirildi.

Müftülüğü sırasında Amasya’da çeşitli komisyonlarda çalıştı, kadı vekilliği yaptı. Eylül 1915’te yaş haddinden emekliye ayrıldı. 1916-1920 yıllarında Dârülhilâfe Medresesi’nde ders verdi. 1918’de müftü tayin edilen Hacı Mehmed Tevfik Efendi 1921 yılı Kasım ayında vefat edince 1922 Yılı Temmuz ayında Gazi Mustafa Kemal Paşa’nın talimatıyla yeniden Amasya müftülüğüne tayin edildi ve vefat ettiği 31 Aralık 1941  tarihine kadar bu görevi yürüttü.

Mustafa Kemal Paşa’nın 12 Haziran 1919’da Amasya’ya gelişinde kendisini ilk karşılayanlar arasında yer aldı ve ikili arasında çok uzun bir görüşme gerçekleşti. Ertesi gün Beyazıt Camii’nde Kâmil Efendi’nin cuma vaazını dinleyen Mustafa Kemal Paşa’nın, “Eğer bu memlekette Abdurrahman Kâmil Efendi gibi on tane âlim olsaydı memleket bu hale düşmezdi” dediği aktarılır. Vaazı sırasında halka millî mücadelenin önemini anlattı ve Camii çıkışında Mustafa Kemal Paşa’yı cemaate “İşte Hazreti Ömer gibi bir Başbuğ” diye tanıtarak hakkında takdirkâr ifadeler kullandı. Paşa'ya yönelerek: Muhterem Paşa Hazretleri; Şu görmüş olduğunuz Türk Evlatlarının heyet-i umumiyesi başta ben olmak şartıyla şu andan itibaren size biat etmiş bulunmaktayız. Vatan ve Milletimizin refah yolunu buluncaya kadar sizlerle el birliği yapacaklarına söz veriyoruz." Diyerek Amasyalıların Mustafa Kemal Paşa’ya bağlılığını ifade etti…

Abdurrahman Efendi’nin bu vaazı şehirde büyük bir etki yaptı ve Amasyalıların millî mücadeleye destek vermelerinde önemli rol oynadı.  Daha sonra düzenlenen mitingde de konuşan Abdurrahman Efendi halkı düşmana karşı mücadeleye teşvik etti. Amasya Müdâfaa-i Hukuk Cemiyeti’nin kurucu on yedi üyesi arasında yer aldı.  Öte yandan Abdurrahman Kâmil Efendi’nin biriktirdiği altınları Milli Mücadeleyi desteklemek amacıyla Mustafa Kemal Paşa’ya verdi.

1924 Yılında Amasya’ya Gelen Mustafa Kemal Paşa, yaptığı konuşmada Abdurrahman Kamil Efendi’den bahsederek

"Bundan beş sene evvel buraya geldiğim zaman bütün millet gibi vaziyet-i hakikiyeyi anlayamamışlardı. Fikirlerde teşevvüş vardı. Dimağlar âdeta durgun bir haldeydi. Ben burada birçok zevatla beraber Kâmil Efendi Hazretleriyle de görüştüm. Bir camîi şerifte hakikati halka izah ettiler. Efendi Hazretleri Halka dediler ki: "Milletin şerefi, haysiyeti, hürriyeti, istiklâli hakikaten tehlikeye düşmüştür? Bu felâketten kurtulmak icab ederse vatanın son ferdine kadar ölmeyi göze almak lâzımdır. Padişah olsun, isim ve unvanı ne olursa olsun hiç bir şahıs ve makamın hikmet-i mevcudiyeti kalmamıştır. Yegâne çare-i halas halkın doğrudan doğruya hâkimiyeti ele alması ve iradesini kullanmasıdır. İşte Efendi Hazretlerinin bu mürşidane vuku bulan vaiz ve nasihatinden sonra herkes çalışmaya başladı. Bu münasebetle Kâmil Efendi Hazretlerini yâd ediyorum. Genç Cumhuriyetimiz bu gibi ulema ile iftihar eder."

Atatürk daha sonra 19 Eylül 1928 ve 22 Kasım 1930’da Amasya’ya gelir. Atatürk’ü karşılayanlar arasında o tarihlerde 80 yaşında olan Müftü Abdurrahman Kâmil Efendi de vardır. 1928 yılındaki gelişinde M.Kemal Paşa Müftü Abdurrahman Kâmil Efendi’nin elinde oyandığı saat zincirini göstererek, “Hoca Efendi, nedir o? Cennetin Anahtarı mı?” diye takılınca Abdurahman Kamil Efendi “Paşam cennetin Anahtarı olsa olsa sizde olur” dedikten sonra ilave eder “Nasıl olurda anahtar sende olmaz, sen ki bu cahil halkı okutmak üzere alfabe getirdin, bundan âlâ cennetin anahtarı olur mu?"

31 Aralık 1941 tarihinde 91 yaşında vefat eden Abdurrahman Kâmil Efendi, Amasya Tekirdede Kabristanı’na defnedildi.

Vefatından sonra 21.03.1942 tarihinde oğlu Mehmet Sabri Yetkin imtihanla Amasya Müftülüğüne atanmıştır.

31 Aralık'ta Gerçekleşen Önemli Olaylar

1919 - Enver Paşa'nın Berlin'den Moskova'ya gitmek için bindiği uçak, hareketinden 10 dakika sonra düşerek parçalandı. Uçağın içindekilere bir şey olmadı.

1919 - Yunan işgali altındaki bölgenin Yunanistan'a bağlanacağı söylentileri üzerine Mustafa Kemal, komutanlardan savaş düzeni almalarını, gerektiği anda Kuvayı Milliye biçimine girerek savaşmaya hazırlanmalarını istedi.

1941 – Millî Mücadele’nin başlatılmasında önemli rolü olan din âlimlerinden, Amasya müftüsü Abdurrahman Kamil Yetkin vefat etti

1960 - Demirköprü Barajı ve hidroelektrik santrali hizmete girdi.

1961 - Eski DP'li bakanlardan ve Yassıada mahkûmlarından Tevfik İleri vefat etti.

1961 - lstanbul'da 100.000 işçi büyük bir gösteri yaparak toplusözleşme ve grev hakkını talep etti

1977 - Türkiye'de ilk kez gensoruyla hükûmet düşürüldü: 218 güvenoyuna karşılık, 228 güvensizlik oyuyla İkinci Milliyetçi Cephe (MC) iktidarı devrildi.

1988 - Sosyolog, pedagog ve yazar Seyyid Ahmet Arvâsî vefat etti.

1989 - Dünya Azerbaycanlılarının Dayanışma Günü

1998 - Danıştay, Sincan'da düzenlenen Kudüs Gecesinin ardından İçişleri Bakanlığınca görevden alınan ve yargılama sonucunda 4 yıl 7 ay ağır hapis cezasına çarptırılan eski Sincan Belediye Başkanı Bekir Yıldız'ın Belediye Başkanlığını düşürdü.

2007 - Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemine göre ilk nüfus sayımı yapıldı

2015 – Eski Bakan Ekrem Pakdemirli vefat etti

2018 - Tiyatro oyuncusu Gülriz Sururi vefat etti