27 MAYIS

Günün Portresi

Efsane Gümrük ve Tekel Bakanı

Gün Sazak

27 Mayıs Günü Dev-Sol teröristlerince şehit edilen Gün Sazak 26 Mart 1932 tarihinde Ankara'da doğdu. Babası Eskişehir'in Mihalıççık ilçesinin Sazak köyünden, daha önce CHP ve Demokrat Parti’den milletvekilliği yapmış olan Emin Sazak Bey, annesi Kayı köyünden Ayşe Hanım'dır. Gün Sazak ilk, orta ve lise tahsilini Ankara'da yaptı. Ankara Maarif Koleji'nden mezun oldu. Sazaklar Eskişehir'de geniş topraklara sahip çiftçilik yapan bir ailedir. Bu yüzden Gün Sazak Amerika'ya ziraat okumaya gönderilir. Yüksek tahsilini tamamlayıp yurda dönen Gün Sazak toprak işlerine girer, modern teknoloji ile işlerini geliştirir, verimi arttırır. Diğer taraftan da inşaat müteahhitliğine başlar Alparslan Türkeş dürüstlükleri,  milliyetçi duruşlarıyla bilinen iş hayatının yıldız isimlerini siyasete kazandırmak istiyordu. Gün Sazak Türkeş’in davetiyle MHP’ye katıldı.  1973 kongresinde de MHP genel başkan yardımcısı oldu. 21 Temmuz 1977 tarihinde kurulan AP – MSP - MHP koalisyon hükümetinde parlamento dışından Gümrük ve Tekel Bakanı oldu.

Gün Sazak, 2. MC Hükümetinin kuruluşundan sonra MHP Genel İdare Kurulu’nun yaptığı ilk toplantıda yaptığı değerlendirmede; “Ben, Bakanlık teşkilatını, gümrüklerin ve Tekel’in içinde bulunduğu durumu inceledim; Yolsuzluk, hırsızlık, kaçakçılık ağları her yeri sarmış. Rüşvet ve korku herkesi susturmuş. Şimdiye kadar hiç kimse bu çürümüşlüğe el atmaya cesaret edememiş. Durum bu… Ben heyetinizin bir karar vermesini istiyorum; Partimizin yöneticilerinden ve milletvekillerinden hiç kimse; yapacağımız personel hareketlerine müdahaleye kalkışmayacak. Karşılanmayan istekler için ısrar etmeyecek. Bürokrat arkadaşlarımıza hiçbir konuda baskı yapmayacak. Kısacası, Gümrük ve Tekel Bakanlığı’ndaki çalışmalarımıza partimizden hiçbir müdahale olmayacak. Sizler bu kararı vermezseniz, bu bakanlıkta benim yapabileceğim bir şey yok!..” der. MHP Genel İdare Kurulu Üyeleri oybirliği ile O’na destek olurlar. 

Gazeteci Ülkü Arman, Gün Sazak’la bir yolculuk sırasında edindiği izlenimlerini şu cümlelerle aktaracaktı.: "Yol boyunca gümrüklerden ve kaçakçılıktan söz etti. Kaçakçılığı önlemek için çok değişik tedbirler planlıyordu ve bunları ne pahasına olursa olsun uygulamakta kararlıydı. O gün, Gün Sazak’ın bilmediğim bir yanını keşfediyordum: Devlet adamlığı... Sonraki günlerde O’nun bu yanına dikkat ettim. Her konuşmamızda onu yeniden tanıyordum. ‘Ben beraber çalıştığım kişinin hangi partiyi tuttuğuna bakmam. Meselâ, filan bey için CHP’li diyorlar, doğrudur. Ama adam çok dürüst, üstelik işinde particilik yapmıyor. Bu adamın, başımın üstünde yeri var.’ Çok ender kişilerden duyabildiğimiz bu anlayış, olgun bir devlet adamının portresini kendiliğinden çiziyordu; hiçbir yoruma, hiçbir ilâveye lüzum bırakmıyordu..."

Namık Kemal Zeybek’i Gümrük Tekel Bakanlığı Müsteşarlığına, Esat Güçhan’ı Tekel Genel Müdürlüğüne getiren Gün Sazak, dürüstlüğünden emin olduğu, gözünü budaktan esirgemeyecek kişilerden bir kontrolörler kurulu oluşturur. Sosyal Demokrat olduğu bilinen ama Gümrük teşkilatının en dürüst insanlarından biri olarak temayüz eden İstanbul Gümrük Başmüdürü Oğuz Anter de en yakın çalışma arkadaşlarından birisi olarak göreve devam eder…

Gün Sazak, hakkında en ufak bir rüşvet tespit edilen gümrükçüleri görevden alır, hakkında bir delil elde edilememekle birlikte güven vermeyenleri rüşvet alması mümkün olmayan alanlara kaydırır… Ve esen dürüstlük rüzgârı Gümrüklerin çehresini değiştirir. Beş ay gibi bir sürede gümrük kapılarında kaçakçılık ve rüşvet sona ermiştir. Ama kaçakçılık ülkede önemli bir sektördür. Siyaseti bile önemli ölçüde finanse eden bir sektör… Gün Sazak’ın tek başına gitmesi mümkün değildir. Alparslan Türkeş’in onu siyasi tezgâhlara kurban etmeyeceği malumdur. O zaman tek çözüm kalmaktadır. Hükümetin yıkılması…

Bunun için Türk siyasi tarihinin en çirkin olaylarından birisi tezgâhlanır.  Güneş Motel vakası olarak geçen 11 Adalet Partili milletvekilinin istifa edip CHP'ye geçmesiyle 2. Milliyetçi Cephe hükumeti düşürülür. Bu 11 milletvekilinden onu bakan yapılır.  Gün Sazak'tan boşalan Gümrük ve Tekel Bakanlığına da 5.Ocak.1978 günü gümrük kaçakçısı bir armatör olduğu kamuoyunca da çok iyi bilinen Tuncay Mataracı getirilir.

Tuncay Mataracı’nın Gümrük ve Tekel Bakanlığına getirilmesi ile Gümrük Kaçakçıları kaybettikleri yaklaşık 5,5 aylık kaybı kısa sürede kapatacaklardır. Tuncay Mataracı yaptığı yolsuzluklar nedeni ile daha sonra yargılanacak ve Yüce Divan tarafından mahkûm edilecektir…

Gümrük Tekel Bakanlığından ayrıldıktan sonra MHP’nin yayın organı olan Hergün’ün Yönetim Kurulu Başkanlığını ve MHP Genel Başkan Yardımcılığı görevlerini birlikte yürütmekte olan Gün Sazak, 27 Mayıs 1980 tarihinde Ankara'da eşi ile gittiği bir ziyaretten dönüşte arabadan eşyalarını indirirken Dev-Sol üyesi teröristlerce çapraz ateşe alınarak şehit edilir.

Eskişehir'in Mihalıççık ilçesine bağlı Sazak köyünde toprağa verilir…

Gün Sazak cinayetinin tetikçileri Dev-Sol militanlarıydı… Ya gerçek katiller, perde arkasındaki kuklacılar kimdi? Ülkücüleri intikam ateşiyle donatıp ülkedeki gerginliği tırmandırmak isteyen ABD’nin “Bizim Çocuklar” dedikleri ABD ajanları mı? Onun bakanlık yaptığı beş buçuk aylık dönemi hiç unutamayan kaçakçılar mı?

O öldükten sonra, CHP’nin en soldaki milletvekillerinden Süleyman Genç’in, Uğur Mumcu’nun ve Abdi İpekçi’nin sitayişkâr sözleri, hâlâ buluşulması mümkün olan zeminin “dürüstlük” ve “ülke sevgisi” olduğunun bir göstergesiydi…

TARİHTE BUGÜN -27 MAYIS

1883 - Osmanlı Devleti Tütünleri Müşterekülmenfaa Reji Şirketi kuruldu Her türlü tütün üretimi, işlenmesi ve satışı bu şirkete verildi.

1905 - Dünya tarihinin ilk modern deniz savaşı sayılan Tsushima Muharebesi başladı. Ertesi gün Japon Donanması'nın, Rus Donanması'nı neredeyse yok etmesiyle son buldu.

1915 - Osmanlı Hükümeti tarafından Sevk ve İskan Kanunu kabul edildi.

1919 – Aydın’ı Yunan ordusu işgal etti

1920 – Vahdettin Barış Şartlarının yumuşatılması için İngiliz Kralından yardım istedi

1920 – Vahdettin Fevzi Paşa (Çakmak) hakkındaki idam kararını onayladı

1920 – Pozantı civarında Fransızlarla yapılan çatışma sonucu 200 Fransız öldürüldü 659’si esir alındı.

1920 – Refet bey komutasındaki kuvvetler Bolu’yu isyancılardan temizledi.

1920 – Kazan’da Tatar Sovyet Cumhuriyeti ilan edildi

1935 - Türkiye'de hafta tatili, Cuma'dan Pazar'a alındı.

1942 – Eski Diyanet İşleri Başkanlarından Elmalılı Hamdi Yazır vefat etti

1944 - Latin harfleri ile ilk Cumhuriyet altını basıldı.

1957 - İstanbul'da yapılan Dünya Güreş Şampiyonası'nda Türkiye Millî Güreş Takımı, serbestte dört birincilikle dünya şampiyonu oldu.

1960 - 27 Mayıs Darbesi: Türk Silahlı Kuvvetleri yönetime el koydu. Silahlı Kuvvetler adına ülke yönetimini Millî Birlik Komitesi üstlendi. Orgeneral Cemal Gürsel, Millî Birlik Komitesi'nin başına getirildi. Millî Birlik Komitesi, ilk iş olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni ve Hükûmeti feshetti ve her türlü siyasi faaliyeti yasakladı.

1960 - Türk Silahlı Kuvvetleri'nin yönetime el koymasının ardından gözaltına alınan eski İçişleri Bakanı Namık Gedik intihar etti (Namık Gedik’in ölümü ile 27-30 arasında dört günü de bildiren kaynak vardır. Ama ailesine ölümün 29 Mayıs’da bildirildiği kesindir. Dolayısıyla 27 veya 28 Mayısta ölmüş (?) olabilir.

1961 - Anayasa, Kurucu Meclis'te oylamaya katılan 262 üyeden 260'ının oyuyla kabul edildi.

1962 - Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi (ÇNAEM) açıldı.

1980 - Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkan Yardımcısı Gün Sazak, Ankara'da uğradığı bir suikast sonucu vefat etti.

1992 - Iğdır ve Ardahan il oldu.

1994 - ABD'de 20 yıldır sürgünde bulunan Sovyet yazar Aleksandr Soljenitsin ülkesine döndü.

1999 - Birleşmiş Milletler Savaş Suçluları Mahkemesi, Yugoslavya Devlet Başkanı Slobodan Miloseviç'i Kosova'daki vahşetin sorumlusu olmakla ve etnik Arnavutlara karşı soykırım yapmakla suçladı.

2007 - Mehmet Ağar Genel Başkanlığı'ndaki DYP, eski Demokrat Parti'nin adını aldı.